fío sen fin

Asentar unha entrada de blog no alicerce temático de Casablanca -isto non é un blog de cine, eu non son crítica de cine, Casablanca non é a miña peli favorita, nin sequera a mencionaría entre as 20 primeiras- é como intentar ser orixinal nun exame de 1º de filoloxía respondendo á pregunta: Relación entre Don Quijote e Sancho Panza no Quijote de Cervantes. Camiño por un vieiro tan asendeirado xa, que a nada que teclee atopo moreas de cranios e fragmentos de esquelete dos que se adentraron antes ca min e foron carbonizados polo raio do tópico, ou asolagados polo tsunami do cliché. Non vou intentar dicir nada vello nin nada novo nin sei por qué o fago. Captatio benevolentiae rematada. Poden darme a palmadiña no lombo, admirar a miña humildade de frasco e seguir lendo.

Nalgunha canle de TV que non puiden almacenar na miña memoria, pasan un especial de Casablanca: emiten, durante todo un día -con  presumiblemente a súa noite incorporada- e sen apenas tregua, Casablanca.

Qué vello é o esqueleto de Casablanca. Qué inxenuo no seu enxeño, qué estado de graza alcanzado a través da casualidade e o non ter nin idea [o guion era mutante, os actores nin sabían cómo ía rematar a cousa], unha peli na que os homes resultan admirables pese a seren noxentos [a elástica Bergman ama a Bogart mesmo despois de que este, vello e bébedo tras as marabillosas celosías da iluminación, insinúe que é unha puta], admirables pese a seren algo pedantes [Lazlo no Rick’s dirixindo a Marsellesa nun estado de lamentable admirable patrioterismo con guedella de pelo incluida sobre as denodadas tempas], admirables pese a todo e a todas.

Ilsa abandona a Rick e Rick abandona a Ilsa -iso si, heroicamente, por ideais mesturados e non batidos con remois de amor-. A música catartiza a todos [o pobre Sam escravizado cruelmente a tocar unha e outra vez esa peza que trata en van de non lembrar; o himno francés superponse melódicamente ao himno alemán e os alemáns, nun acto coral por completo inverosímil nuns soldados borrachos, deixan voluntariamente de cantar, entre acenos de derrota. A ver qué sorchos desafinando con insensata alegría están dispostos a iso: a recoñecer que a súa canción é máis fea e se escoita menos…].

O ambiente de toda a película vaporiza a maxia do inverosímil e, por un milagre, acabamos por crer.

Quedeime vendo Casablanca por idiotésima vez. Enfeitízame cómo, sen pretender enfeitizarnos, lógrao xeración tras xeración. Non é nin de lonxe a miña peli preferida, pero por algunha razón quedei: por ver de novo esa trama trapecio suspendida no aire, contorsionismos e revólveres inesperados sempre á altura do intestino [moda da época], diálogos de lanzadores de coitelos, acrobacias sen rede sobre cousas non ditas, fenomenais mulleres barbudas a guisa de secundarios. O maior espectáculo do mundo envellecendo como pode.

E, basta xa de condescendencias, facéndoo con dignidade.

O enigma de Casablanca reside nos trasvases de información: todos saben un pouco menos do que quererían e chúfanse de saber un pouco máis:

O gordo sabe que os salvoconductos.
O francés augado tamén sabe que os salvoconductos.
O nazi-como-non-podía-ser-doutra-maneira-malvado [gran precedente do Hans Landa dos basterds, en especial na escena na que come caviar] sabe que Lazlo.
Sam sabe que Rick.
Lazlo sabe que Rick e Ilsa.
Ilsa sabe que Ilsa.
Chegados  a un momento da metraxe, un dos empregados de Rick confésalle: E logo vou a unha reunión a… e Rick córtao: Non quero sabelo. É evidente: sabe.
O francés quere tirarse a unha moza búlgara recén casada: ela está disposta a semellante suplicio [para variar, o tipo é feo e anano]  se con iso logra un puto visado. En ningún momento do film se di iso ás claras, pero déixase insinuar. Sábese.

Por abreviar, todo Casablanca é unha xigantesca insinuación entre penumbras xeométricas. Ao igual que acontece con outra peli similar en culto e en carecer de sentido e trama claros [Blade runner], todo ese fume, todas esas vacilacións e inseguridades traducidas para a grande pantalla en insinuacións e suspenses e elipses conférenlle a dose de misterio precisa para telas trocado en grandes.

Esa contractura constante entre o que se di e o que se quere dicir no envés suliña unha das moitas proezas de Casablanca. No seu cuarto de hotel, Lazlo pregúntalle a Ilsa: Cando estiven preso no campo de concentración, sentías moi soa en París? No subtexto: Liaches con ese Rick?; Ilsa a Sam na escea mítica:  Tócaa para min, Sam/ Dime ónde está Rick, Sam, atraéo coa túa voz de serea negra;  Este é o principio dunha fermosa amizade/ Somos igual de cabróns, pero imos ser uns patriotas de carallo a partir de que rematen os títulos de crédito.

Boa parte das tramas memorables que, precisamente por iso, lembro, xogan cunha insinuación máis ou menos torpe de algo: Pedro Páramo e a morte, Godot e o sinsentido da espera, Os fermosos anos do castigo e o terrible de Frèdèrique. O que me leva a concluir que ao cerebro humano, ao meu sen ir máis lonxe, gústalle ser insinuado, disfruta cun pe no gume da malinterpretación, da vacilación, da posibilidade.

Da posibilidade de que?

Quizais da de ter sido outra cousa.