dende G. para o M.

Grazas a que recibimos ao Presidente da Xunta de Accionistas da Multinacional máis arcaica da Terra, o resto do planeta xa saberá situarnos sobre o mapa e cravará unha tacholiña [verdadeira ou virtual] sobre a nosa fronte e as nosas costas, elixidas xa como posible lugar de futuros e profundos veraneos. Ou iso pareceume entender, facendo unhas simples derivadas de dúas das declaracións que escoitei estes días de gloria papal e xacobea militancia:

“A visita de S.S. supuxo o bautismo internacional da nosa televisión”, segundo leu unha locutora da TVG.

“Os beneficios pola visita do Papa serán incontables”, segundo aventurou o ex-edil desta cidade que me viu nacer, crecer e todo o resto do meu ciclo biolóxico á sombra do seu faro. Maliciosamente, o que se me veu á mente ao ler esa aseveración foi: incontables e, naturalmente, ao alcance duns poucos ben contados.

Os argumentos de venda de toda esta estupidez papal son, como non podía ser doutro xeito e principalmente, estúpidos: a TVG veo como o seu gran desafío de despregamento para darse a coñecer no mundo, a súa posta de longo catódica. Con todos os meus respectos pero, a nós que carallo nos importa a súa posta de longo? Onde reside exactamente o beneficio para a nosa comunidade? Non quero cebarme nos profesionais -excelentes en certos casos- dun medio xa que, a fin de contas, obedecen á man política que lles dá de comer pero, aínda cren na telegaita que o nivel de contidos dunha televisión é un indicador fiable do nivel cultural alcanzado por un país? Presenza mediática televisiva= argumento algo oitenteiro.

Doutra banda, mesmo admitindo a medio verdade do argumento anteriormente exposto, non vale calquera emisión de contidos para darse a coñecer: unha televisión que aspira a darse a coñecer como un medio sólido debe facelo con contidos tamén sólidos. Non chega ser de calquera modo unha celebrity: importa en qué sentido se quere ser unha celebrity. Se aspiras a que se che recoñeza como escritor/a, non fagas o pallaso para saíres nos medios. Se queres ser unha televisión seria, non emitas a personaxes de frenopático. Do mesmo xeito que Dragó corre o perigo de pasar á historia da literatura como un pálido fogo imitador de Nabokov ou Polanski por mor dunhas por unha banda descerebradas e por outro megaaumentadas – a xente é escandalosamente idiota co que xulga escandaloso- declaracións públicas que eclipsan toda a posible brillantez ou solidez do seu labor -que non xulgo -, Galiza corre o perigo de saltar ao clamor internacional como un bastión católico só porque unha televisión local creu nese evento [visita papal] como nun dos máis representativos sobre o seu chan.

Hai tempo que sospeitabamos que boa parte do turismo moderno procede de, por unha banda, o cristianismo e o seu afán propagador de ideas que se reducen a unha e, por outra, o postcolonialismo e o seu afán propagador de soberanías que se reducen a unha. Sabiamos iso e criámolo superado: o novo turismo bebe tamén os ventos do humanismo, do coñecemento e do respecto e e… en fin! Non sexamos retrógrados. Aínda que moito do outro [postcolonialismo] segue pesando nel. Ou é que todos os que se ampolan no Camiño fano movidos pola fe, e todos os que estragan Mallorca fano movidos polo seu amor ensaimado cara aos amenceres mediterráneos?

En Galiza hai algo máis que un pastoral camiño medieval que se reinventaron a finais do século XX para aseguraren así que a nosa rexión só serve para o sector servizos. Só serve ben para servir. E o leite, a pesca, as perdidas-xa-no-tempo mazás camoesas das que oín falar pero non mordín xamais, o petróleo, a madeira, o granito, o vento, o nepotismo, o narcotráfico…? por mencionar algúns dos verdadeiros negocios ou actividades seculares de Galicia das que apenas se fala, ben por bochorno ou ben porque se ven inútiles no mercado. A única razón na que todo o mundo parece estar de acordo é en que potenciar aínda máis o sector turístico para Galiza é bo.

Así que se vén o Papa, boserá, tendo en conta que con el se nos advén unha masa de xentes dispostas a sintonizar a nosa tele, a volver limpar os restos do Prestige [ao seu xeito tamén foi un foco de turismo], a relamber os pratos coas últimas racións de chocos na súa tinta sen deixar por un momento de fotografarnos a todas as galegos, como fondo dos seus primeiros planos.

Como sempre que todo o mundo mantén unha postura monolítica sobre un tema, convén pararse a sospeitar. Ou, polo menos, a matinar: é realmente o turismo tan bo para Galicia? A súa única saída empresarial, industrial? Os antibióticos son bos para cargarse bacterias daniñas, porén na súa cegueira cárganse tamén as boas. Entre os turistas que aman as filloas, a brétema a rentes e o seseo predorsal, non haberá uns cantos centos de miles que coa súa presenza boten a perder o encanto de E. de B., o castro de B. ou a famosa frase de “para comer, L.”?

O turismo é unha credencial internacional, un salvoconduto. Garante un presunto cosmopolitismo, unha apertura ao mundo, unha vez interpretada a ecuación como segue: abrirse ao mundo é abrir a mente, de onde abrirse ao mundo só se le en clave de facer caso a unha axencia de viaxes. Pero ese salvoconduto dura pouco tempo -tanto se somos visitantes como visitados-, o seu valor mingua co paso das décadas, dos hunos e dos outros, non deixa de ser unha versión do pan para hoxe e fame para mañá ou do conto da leiteira.

Encantaríame que a xente fose de aquí a alá dun modo puro. Non sei. Como Sebald? Como a xente curiosa de verdade? Encantaríame que o turismo volvese nacer.

[…]

A outra frase que sacudiu o noso espiñazo estes días pentecostais e adventicios foi a que escoitamos pronunciar á S.S. no avión que o aterrou directo sobre o botafumeiro: España está a sufrir un laicismo [… ] unha secularización semellantes ás que viviu nos anos 30.

Dita tal cal semella unha observación carente de estratexia, un simple apunte dun Presidente de Multinacional que ve cómo baixaron as súas vendas nunha zona que antes lles compraba moito. Indo máis aló: como faría George Lakoff en Non penses nun elefante, diseccionemos con bisturí o recurso literario empregado: a analoxía. É dicir, a comparación: «España parécese, no seu terrible esquecemento de nós e o noso produto [nós= a Igrexa; o noso produto estrela= a salvación da alma humana], a esa España republicana que foi parcialmente recuperada grazas á intestina guerra e o caudillo bilioso».

Recordo que de nena había dúas cousas no ancho e paralelepípedo mundo dos telexornais que me parecían inauditas: unha era o apartheid [como é posible, se pasamos o día falando da igualdade dos seres humanos, do anti-racismo, dos negriños pobres de África no meu colexio de monxas?]; a outra era o Muro de Berlín [como que unha cidade está partida en dúas e os dunha franxa non poden ver aos da outra? E aí a caronciño, en Alemaña? E en pleno século XX! adoitaba ser a coletilla dalgún adulto da casa].

Esa coletilla veume igualmente ao xeito no intre en que escoitei a sentenza do señor Presidente da empresa I. nese avión.: como é posible, en pleno século XXI, logo de Montaigne ou de Nietzsche ou de Russell [quen xa demostrou ser o Papa] ou de Camus ou dos Simpson… que un tipo poida crer que a súa empresa salvadora de almas posúe aínda algún tipo de verosimilitude ou -indo máis aló- lexitimidade? E como é posible que poida apelar dun modo tan grotesco á necesidade dunha volta á igrexización – non á relixión, nin á evanxelización, iso é o que aducen, pero non- á igrexización, pois, dun país no cal a devandita empresa deveu particularmente funesta e escurantista?

E como pode facelo cunha formulación tan vil, tan contraria á esencia dun bo cristián ou un bo tipo? Implícita nesa afirmación latexaba a necesidade dunha volta ao que se viviu entre os anos 40 e os 80 do pasado século XX. A santo de que, se non, elixir esa data: os anos 30, os anos da Segunda República? Por que non dicir no seu lugar: España vive un proceso de secularización semellante ao que se vivía durante a desamortización de Mendizábal?

Mendizábal quédanos moi lonxe, nin sequera sabemos moi ben quen viña sendo. Ninguén que viva entre nós viuno paseando á tardiña ou se amaña as patillas no seu mesmo barbeiro: supón un referente remoto e sen implicacións políticas relevantes. Pero os anos 30 do pasado século aínda están vivos, mesmo que só sexa porque boa parte do cine e a literatura españolas viviron de maquis nos seus montes durante longo tempo. Comparar a situación relixiosa da España actual coa vivida en 1930 é un recurso nada inocente: busca promover á acción. Quizais A Súa S. non o viu así, non todo vai ser conspiranoia neste mundo […], no entanto é moi fácil continuar o razoamento: fai falla que suceda algo, algo a nivel político e cívico e tamén eclesiástico, que devolva a España a fe.

Coincido con esa liña de pensamento que xulga inconcibible comprender o mundo sen coñecer a historia das relixións. Esa liña discorre paralela ao meu ateísmo. Vexo absurdo negar algunha que outra pequena bondade do cristianismo ao longo da súa historia. Orabén, a miña fe – ou, xa que me falta, o meu respecto– sairía fortalecido se a grande multinacional católica recoñecese por unha vez que o seu produto estrela [salvación da alma] e os seu medios para garantila [proselitismo sacramental, sucursais clasistas, represoras, hipocrisía cara á homosexualidade ou o crime de Estado, prédica dun amor infinito e inhumano e inconsecuente cara a todos] hai séculos -iso é o incrible, séculos!- que non son nin verosímiles nin lexítimos. Pero que precisa de nós, como unha Zara ou un Google calqueras, para seguir viva.

Daquela podería respectar o seu criterio, albiscaría un crepúsculo de lucidez na súa teimuda imbecilidade. Eu non tería que estar escribindo isto, asqueada tras escoitar o que escoitei. Non debería nin asquearme, porque críao obvio e superado por case todos. Que fai falla logo para que o poder deixe de se aferrar con unllas e dentes ás súas prerrogativas? Son a filosofía ou a ciencia manicuras suaves de máis? Aspiran a derrocar un poder só para instaurar outro, como sempre foi? 😦