pinte un bisonte na caverna, por favor V

A primeira cita do 2008 na caverna do Centro On de Caixa Galicia dentro deste ciclo veu da man [enzoufada] do Branda.

Branda, así sen anestesia, é showman. El non o sabe ou importálle un corno. Chego á caverna do Centro On e el xa leva un bo pedazo estilo Popeye perante a pantalla engaiolando, probablemente con mentiras, a un fotógrafo de xornal. Nunca coñecín a ninguén que posase como Branda. Semella recén saído da pantalla que ten detrás. Dunha película. Dun cómic. Dunha lenda mariñeira. Dun libro troquelado para nenos. Para asustar e cautivar nenos.

Do mesmo modo que cautiva en directo, cautiva en lenzo. Ou en madeira. Ou en parede de ladrillo. Branda intoxícase da materia que trata. Onde nos conduce iso? A que en estado de sobriedade dea a impresión de levar unha existencia docemente embriagada, inquisitiva tamén. Branda vive ebrio de si mesmo. E dos materiais cos que traballa. E traballa arreo. Branda cautiva por cautivado. Por ter as pupilas dilatadas. Por mans sucias.

Como xa dixen noutra ocasión, bebe sangue acrílico.

Se botamos un ollo á obra de Branda – e para iso quixen traer á xente ao Centro On, para iso- atoparemos nela unha enorme carnicería. E por carnicería quero dicir humanidade. O pintor deforma tenramente un universo carnal, cárnico, carnavaleiro. Carnívoro. En forma de biombo de contrachapa. De lenzo convencional. De miniatura. É igual. Todo podería decorar un circo. Un camarino. Un prostíbulo. O hall do Rome Cavalieri Hilton.

Gústanos Branda. E dificilísimo que non sexa así.

Na charla – cautivadora outra vez, vehemente- esta imaxe que tendes inmediatamente baixo o parágrafo foi unha das máis sorprendentes: trátase da fotografía dun biombo tallado en madeira dentro do estudio do pintor, pero houbo quen pensou que en realidade era un cadro máis. Ao longo da exposición, Branda amosou unha manchea de cadros, disertou sobre os seus diversos estilos, sobre os seus referentes clásicos [que algún listo sinale a que célebre lenzo emula a 3ª imaxe, a da muller vendo a telenovela], o cromatismo, a composición, a temática e algunha das súas teimas actuais: os interiores de vehículos, por exemplo.

Foi un 17 de xaneiro. Non ía moito frío. Ao saír fomos á Nova Pataca. O único local de Coruña que sen dúbida reencarnará en viñeta. Supoño que ese converte no noso espazo natural.

A día de hoxe, Branda ten unha exposición no Hotel Araguaney de Santiago de Compostela ata o 23 de marzo. Cara á parede. O título convídanos a contemplar calugas, pasadores de carei, xente que afasta sen se decatar da nosa ollada espectadora ou ben glúteos coma estes:

Para Costumismo, a súa última exposición na Coruña, Branda encargoume un dos 3 prólogos do libro. Foi en abril de 2007, no Casino do Atlántico. Se ides seguir lendo, aquí vai o prólogo, que é un compendio de brandismo:

MALIGNAN OKULON 1.0 SOFTWARE LIBRE DE RECEITA CONTRA O MAL DE OLLO

DOWNLOAD AQUÍ

Teño a morna sospeita de que Branda practica vudú na súa intimidade.

Antes, hai séculos, pintaba trapalladas. Trapos que se amoreaban nun batiburrillo cósmico. Unha luva de látex fumando, soa, sen mágoa. Roupa vella de días e un gato, repentino. Todo era un matogrosso de tecido, de serapilleira, de plástico, de poliuretano. Un exercicio de humanización das cousas. Notábase que Branda observaba durante horas os obxectos, só, aburrido [podo dicir aburrido?] nun estudio que cheiraba a cabichas, moqueta requeimada e aguarrás. Había que ter a precaución de non deixarse esquecido chisme ningún. Branda atraparíao entre dous trapos nalgún bodegón dos seus, que eran como santuarios de maxia negra, de mal de ollo…

I estarías perdido.

Hoxe pasou o tempo. Branda decatouse dunha cousa: humanizar o inanimado ten a súa graza. Pero rehumanizar o humano é un dobre mortal con tirabuzón. Capturar á xente que ves no clique claque que dura un pestanexo, á caixeira que che perdoa 2 céntimos no súper, á adolescente que amosa o tanga no futbolín, ao negro que pasa con eminem nos aiwa, á chen wen coa súa sopa de aleta de tiburón para os señores da mesa do lado ou ás fartas belezas da orquestra Bellas Farto…iso roza por un momento a gloria de suspender o tempo e mantelo así, empuñado, ao besta. De dignificar o insignificante. O que sucede nas marxes da historia.

Estiven viviseccionando a Millet. Ás súas figuras son calqueras sen rostro. Centra nos seus brazos. Nos seus panos. Mandís. Bronas que emerxen de fornos. A beleza onde ninguén a esperaba. A beleza é humilde. Anciá. Leva tanga con etiqueta de carrefour. Pasou onda nós e seguiu de largo. Vemos as vetas do seu pasador de carei, o seu cu en pompa, os fieitos da súa carreta, o seu kebap de cordeiro. Branda practica un sinxelo e claro siloxismo de vudú ou meigallo xitano: se os atrapo a todos [ou mesmo só a algúns] nos 1’80×1’20 m. dun lenzo… terei detido o tempo. Serán meus. Farei con eles o que queira. Branda é, sen lugar a dúbidas, un suxeito inxenuo e perigoso.

Non baixen de copas con el. Non contesten cando lles chame.

Antes referinme aos senrostro de Millet. Podería lembrar tamén aos senrostro do mexicano José Guadalupe Posada. Eses esqueletos sen tempo, cheos de vida, tabernarios e faranduleiros. Un tempo suspendido, non estático, non extático. Os tipos aos que Branda engaiolou nestas viñetas sucesivas tamén están marcados pola carencia dun rostro completo. Os inicios da pintura de seres humanos son esquemáticas iconas nas cavernas, semellantes á señalética do baño de homes/ baño de mulleres. Máis tarde, perfís. Perfís exipcios, incómodos. Con tortícolis. Ou manierismo. Perfís mesopotámicos, con barbas de rizo viril. O voso inocente Branda ergue da súa camiña, vai sol e baixa á sesión vermú. Polo camiño cruza cun par de berberecheiras, sachos ao ombro: Ola, que tal. Ola, bo día. Afastan. É o pintor, muller. Ah. Xa están. Pilladas. Como Assurbanipal, lanza en man.

Na verbena vemos Nefertitis e Anubis con polbo á feira, mexilóns, mencías. Un bal costumé. Un costumismo de costume, é dicir, de disfrace. Todos abigarrados e felices coma personaxes dun libro que se lía en Parvulitos, cando non se sabe ler, e os narices, os beizos xenerosos, as fazulas coa pinguiña de luz son as referencias analfabetas pero precisas para comprender que sucede, o humor predominante, o carácter dos individuos, da estampa. Branda non debuxa rostros enteiros: as Flamencas modernas conspiran coa melena como abano, os mozos de botellón van en ringleira india, as Chavalas afastan de costas ao espectador sen prometeren nada, a parella de fin de ano merca enxoiada i empurada, pero de lado, ata Moncha no jaliñeiro ten o rostro cortado a rombos. Excepto a Flamenca rubia ou a Castigadora –que se ve que tiveron a insolencia de manterlle a ollada ao pintor con algún tipo de feitizo ou camelo- ou os Chilangos subterráneos que se amorean en forma de graffiti azulado, o resto de personaxes do conto de Branda son esquemas de perfil, calesquera, calqueras, menganos, marías, engracias, ramóns, vanessas, ahmeds, chen wens, cristians…Non son ninguén en concreto, fan o de todos os días, quizais sen gañas ou sen pericia, e foron tocados por esa tenrura silenciosa que os inmortaliza nunha especie de pasta multicolor, son parte desa nouvelle trapallada cósmica que Branda aglutina para capturar, con usura e sen lástima, cachos da vida de outros. Son parte do seu vudú ordenado e rigoroso. O sangue acrílico que se bebe para se manter así de novo.

Son senrostro, deshumanizados, rehumanizados, borrachos, tomando un pincho, montados sobre unha atracción de feira. As súas orquestras son danzas dos mortos. Danzas contra a morte. É doado reducilo a caricatura. Non son cabezas, son cogotes. Non son narices, son napias. Belfos, churumbeis, macizorros. Cores planas. Hipérboles. É doado ver a caricatura, o esperpento, os retratos sociais, gremiais, raciais. Pero hai un clasicismo que une a Branda con Millet, con Jacques-Louis David [La bullita en Santa Fe e as Sabinas] ou cun pintor de exquisita popularidade coma Courbet: Branda tamén confía na pintura. Provócalle. O feito físico de se enzoufar. E o feito mental de decidir unhas proporcións, establecer unhas figuras, uns fondos, unha narración. Gústalle esa fisicidade: as viñetas cotiás, os seres sempre vistos con tenrura, con comicidade. Imaxinamos os seus diálogos, case tocamos os seus pérfidos ou gozosos pensamentos [a parella de fin de ano no Mercadona, as parellas, os tríos, no Molino Azul, na verbena nocturna…], intuímos as súas intencións… Existe, xa que logo, unha narratividade, unha intrahistoria que pertence ao ámbito privado do lenzo. Branda captura esa esencia temíbel dos bos teatreiros, dos bos publicistas, que é adiviñar os desexos alleos, botarlles un esconxuro xitano, un meigallo do Barbanza e atrapalos entre unhas trabes de madeira que, se se contemplan uns minutos, comezan a transpirar coa vida.

Por iso convídolles a non deixarse engatusar polas maxias negras deste individuo que talvez lles escudriñe agora cun sorrisiño sardónico de medio lado. Disimulen. Non permitan que os viviseccione co seu ollo clínico. Estes lenzos están feitos con vidas de inocentes. Fuxan se aínda están a tempo ou gásteno todo ao blackjack.

Instruccións para ver esta exposición i evitar males de ollo, aires cativos, vudúes ou un molesto estreñimento

1.- Veñan acompañados

2.- Non miren en fite ao pintor

3.- Traian un pequeno ollo de cristal no puño e, se ven que o seu ánimo fraquea, se cren que algún personaxe pintado lles sorrí ou lles fala, apérteno con forza i encoméndense a Ela, á santísima virxe. Tamén vale un escornabois, sempre que estea morto.

4.- Procuren non deixarse ningún pelo, baba, fío de saliva, pinga de suor, lágrima, pera de lavativa ou dentadura postiza

5.- Invistan o seu diñeiro no blackjack

estíbaliz… espinosa

marzo marzán -pola mañá cariña de rosa/pola tarde cara de can- 2007