maxiak

Hai unha semana traizoei á miña cidade no delicado momento no que estreaba como anfitriona da Feira de Artes Dixitais Move, da que quedei coas ganas, as moitas ganas; traizoeina porque o domingo  conducimos o noso coche rumbo a Vigo, a cidade destartalada, a cidade sen lei, a cidade gabeadora.

Carnívora.

Clausurábase o Art Futura en MARCO.

Alí fomos.

Unha vez constatado que o xarope de chocolate dos gofres da rúa Príncipe vai en crise, penetramos no futuro como quen atravesa a porta de pedra dunha prisón.

Chegamos xustiño para nos coar na emisión que me interesaba: cómo non, a titulada Máquinas e Almas. Alguén que ande por aí que me siga dende hai uns anos sabe que me conmove e me aglaia a distorsión semántica á que nos somete a vella linguaxe da máquina, tamén nun eido coma o literario.

A dixitalización invade case todas as formas de expresión, sedúceas cun baile de sete veos, mestúrase con elas intentando salvagardar un chisco de analoxía ou textura, capturar un olor, ollando cara atrás como a muller de Lot… E eu, que entrei na literatura pola porta do cambio de século e cun libro de poemiñas, dedico o meu lecer a procurar xeitos de inxectar esa apertura cósmica, esa escordadura narrativa, en todo canto se me dá por escribir.

Sexa poesía ou non. Sexa bo ou malo. Sexa por encarga ou porque me peta.

Pero andabamos por Vigo, no antigo cárcere que hoxendía alberga MARCO. Alí I. entra nunha das celas da instalación durantes uns minutos; somos perforados pola nada acústica gravada nas paraxes dos crimes contra as mulleres de Ciudad Juárez; hai globos para Y., globos como bálsamos para esquecer, globos que miran ao ceo voltos un ollo irritado. E tenden a el.

Na pequena sala da planta baixa proxectan Máquinas e Almas. Robots que cantan, esculturas de ferrofluído, os espellos de Rozin [podemos falar desta era sen empuñar un espello?] ou os animais das praias de Theo Jansen. Y. asiste a todo iso caladiño, e mesmo atura un par de curtas pop-neuróticas de Satoshi Tomioka. En certo momento comeza a intervir en voz alta no que está vendo e temos que saír.

Unha vez fóra da sala de proxeccións pervagamos polo museo. A exposición temporal do 1º andar é A grande transformación: Arte e Maxia Táctica. Intrígame o nome e subo. Madames Blavastkys levitando, terróns de turba preñados da posibilidade de seren diamante, peneiras de ouro, plantas sobre as que proxectar pensamentos negativos… Matino no moito que ten a ver esa exposición coas ideas que manexaba en Pan [libro de ler e desler], escrito hai 10 anos. A maxia, o ouro, o ovo, mesmo o carbón do que emerxe o diamante… Os textos daquela altura falaban de todo iso, desa posibilidade inxenua da arte e a escrita como maxia. Desa explosión de ilusionismo fumegante baixo a cal se gorece o humano. Da probabilidade de transformar a materia dos pensamentos nun libro, e a quen escribe en algo un chisco máis torpemente inmortal.

Á súa maneira, era un libro sobre a subversión. Ninguén trataba a subversión dende ese enfoque. A subversión polo sexual semellábame xa un campo sementado naquela altura por parte doutras poetas e por escritores/as anteriores a nós. E non digamos a subversión pola linguaxe [roturas sintácticas ou moitas palabrotas e moito coloquial]. Era vangardista de principios de século XX. Era obvio.

Pero a subversión do propio concepto da escrita, da intervención humana no mundo a través dunha páxina? Esa vía presentábaseme moito máis tentadora, máis subrepticia. Máis miña. Con esa inxenuidade de todo libro -como dispositivo o libro é, no fondo, inxenuo: durarei?-.

Pan…pan…pánfila de min.

Na derradeira páxina de Pan… convidaba a queimar o libro unha vez lido, un desafío para comprobar se se trataba dun libro de ler e desler que ao arder bota luces multicolores. Ninguén que eu saiba fixo a proba. Ou se a fixeron, non ma relataron. É unha mágoa que xa non teña onde atopar ese libro, porque se cadra nun San Xoán…

En MARCO tratamos de contemporizar: subo a unha peneira de ouro xigante e xiro concentrándome en transmutar en pebida no río Ouro; I. encerra un minuto nunha especie de foguete psicodélico. Colaboramos coa exposición, deixámonos ultrapasar por ela. Somos cidadáns boíños. Ghiadiños.

E regresamos conducindo pola noite na autoestrada A9. Ese funil para aparicións, repeticións e néboas da mente. Con esa maxia ameazante de todo o veloz. O destinado a pasar.