Escribo isto.

O concepto de autor. Esa fráxil porcelana que aparece no Renacemento. Cando alguén sexa o artífice dunha obra pictórica, por exemplo, escribir no reverso ou nunha esquina do lenzo: Fulanitus me fecit. Fulanito fíxome. Estíbaliz fíxome.

Pouco elegante? Talvez. Defendo a beleza plástica das Anónimas.

Mais cando son os demais os que se reapropian dun durmido concepto de autoría, entón sae revolvéndose un crocodilo-Autor disposto a non deixar escapar a súa Obra-víctima.

Hoxe descúlpenme o meu crocodilismo.

Non por primeira vez na miña vida, escribo un texto do que se reapropian outros. Falan del no xornal. É pequeno. Non é Nada. Unha obriña de teatro para un Concerto Didáctico da Orquesta Sinfónica de Galicia, no Palacio da Ópera. Da Coruña. Unha nadería. A quen lle importa? A uns centos de meniños cos cerebros aínda brandiños, que rin e aplauden só porque eu llelo pido.

Porque fago o papel de Narradora na obra. Unha obra a piano. Somos catro actores en escena. A partitura, Enfantillages, é de Marcial del Adalid. A pianista é unha grácil xaponesa chamada Ayako. O director de escena é un tal Antonio Simón. Os actores son marabillosos: Manuela Varela, Xoán Carlos Mejuto e Paz Rascado. E a obra que se representa foi escrita integramente coas técolas negras de ordenador coas que escribo isto agora mesmo.

Falan dela no xornal. Da obra. Din “a obra de Marcial del Adalid”. E falan de Miranda, ese nome que imaxinei dunha, por entón, probable filla miña. E dos outros personaxes. A obra é pequena. Quizais non valla un can. Pero os nenos rin. Rin e aplauden. Cos diálogos que Estíbaliz fecit. Cos personaxes que Estíbaliz fecit. É todo unha nadería. Pero os nomes dos demais aparecen. O do director de escena. O de quen fixo a guía para os colexios, baseándose no texto. O de quen coordina todo iso. Son fecits. E aparecen.

O guión parece ser entón cousa de Marcial del Adalid. Un visionario. Porque en pleno século XIX inventou un neno-robot ao que chamou Nintendo. E falou de Shin Chan e de mantas eléctricas. Prodixioso. Jules Verne coruñés.

Ou se non é de Marcial del Adalid, o guión da obra pertence ao aire. De onde somos todos. De onde son as palabras. De aí vén a obra. Nos programas de man que entregan, nas guías didácticas enviadas aos colexios. Alí non aparece nada da autoría do guión. Nada. Ninguén parece ter urdido a trama da obra. Foi unha trama que se urdíu soa, que foi nacendo na boca dos actores por arte de maxia. Eles falaron e moveron pola escena como médiums.

O guión desa obra é claramente patrimonio artístico do Aire.

Entón eu son, como aquel personaxe de Calderón, a filla do Aire. Ou serei a materia da que se tecen os soños. Tal vez soñei que escribía esa obra. E todo é coma un déjà vu. Algo que nos parece ter vivido máis vividamente aínda có vivido.

A obra é unha nadería. Hoxe vai xusto un mes do día da muller traballadora. Podería poñerme roncha con iso. Facer disto -que non o é- unha cuestión de xénero. Francamente, pareceríame suxo. Oportunista. Con esa mágoa que dan os cantautores. Os que se autocompadecen nos textos.

Só teño a dignidade de ser a filla dese Aire. Ou ese Aire mesmo.

Se non son sequera a artífice nin dos soños que teño pola noite.

Que vou reivindicar? A Nada. Cando a un lle negan a Nada, esa Nada volve máis valiosa aínda. Os problemas do mundo occidental son outros. A vivenda de papel. O traballo inmundo. A inmigración. Esas cousas das que tan ben falan xornais e políticos.

O meu caso é unha nadería. Unha vaidade. Nadismo total.

Quero algo desa Nada. Para que? Probablemente para máis Nada. Pero sei, coa certeza das mandíbulas do crocodilo sobre a presa, sei que, se me negaron esa Nada, por algo foi.

Quéroa.

BSO: Dies irae. Réquiem de Mozart

Datos de interese: Roland Barthes declarou, xa hai anos, a morte do autor. Fala dunha análise de simples xogos discursivos, sen nomes propios. A min encantábame esa visión do mundo escrito.

Pero sen embargo, sei que iso é de Roland Barthes. Asinou esas palabras. Na portada das obras que creou, puxo con boa caligrafía francesa : Roland Barthes. Tal e como lle aprenderon no colexio. Roland Barthes, número 3 na lista de clase. Na portada das carpetiñas de Plástica. Na esquina dos debuxos de casiñas a botar lume. R-o-l-a-n-d B-a-r-t-h-e-s.

E-s-t-í-b-a-l-i-z E-s-p-i-n-o-s-a. Así me aprenderon a min. Na guardería ningún debuxo meu apareceu asinado por Isabelita Poncé ou Ana Gutiérrez ou Roland Barthes. Todos os meus debuxos levaban ese nome que me puxeron. Quizais, todo ese xogo me fixo crer algunha vez que eu era autora de algo, malia que a categoría de autor levase morta dende Barthes.

Pero eu non lin a Barthes na guardería. Lástima.


© estíbaliz…espinosa de texto e foto

Cando naceu este blog, tamén denominado bitácora, bloj ou bló -segundo cómo queiramos aparecer ante o grande público do circo– a criatura mecánica que se confesou culpable do mesmo manifestou nun mail que existía unha lista de temas a tratar, lista na que figuraban “- ademais da galaxia Andrómeda, cosmética e os trens– a biomecánica, a neve, os híbridos, o punk, a neurociencia, os bazares chinos, a épica, os suicidas, o azar, a astrofísica, a australopitheco Lucy, os anime, o paradoxo, o socialismo libertario e os hoaxes…”

Uns poucos destes temas foron tratados. A meirande parte aínda non. Son as teimas que -cremos- lle interesan á autora no día de hoxe. E toma o seu tempo. Era unha lista falsa? Pode ser. O tempo no que vive a autora manifesta unha estraña delectación coa falsidade. Coa falsificación. Co simulacro. Quen escribe simula que comprende algo. Simula un mundo. Tamén quen fai unha película, ou mesmo interpreta un personaxe -simula un mundo interior, segundo o Método-. Verbas coma camuflaxe, sims, disfrace, máscara, virtual, fraude… están en boca de todo aquel que camiñe, corra ou se arrastre, mesmo tanxencialmente, polos eidos da arte, cultura, todo con maiúscula.Quen llo ía dicir ao pobre Aristóteles. Aristóteles aínda xira no centro dun cono de cuxa cúspide emana Verdade. “Platón é o meu amigo. Pero máis amigo é a verdade”. Aí empeza a teima científica. Traizón á amizade por… por?

Por suposto, sempre houbo escépticos. E matices a esa verdade. Entre outras cousas, cal das verdades? No aborrecido postmodernismo todo salta en anacos. Xa antes, con ideas como as de Hegel ou Kant (a verdade é subxectiva) ou as do enigmático Pascal (a verdade escapa á razón) a Verdade fora adelgazando, adelgazando ata perder importancia na escena e converter nunha pequena figurante anoréxica que se atiborra de descrenza no fondo da pantalla…

Mentres tanto, a falsificación seduce de veras. O pastiche. O mosaico de ideas roubadas. Todo aquilo que nos lembre que este mundo non existe tal e como dicimos “este mundo”. Que somos comparsas dalgún Entroido, xoguetes empeñados en seguir ata o infinito. E que o infinito é un concepto que axuda a entender o efémero de todo, ou que a materia apenas foi citada a existir durante uns intres.

Hoax significa fraude. Mentira. A mentira fosforece. Ser fiel aos feitos, opaca. F for Fake é o título dunha especie de documental do brillante estafador Orson Welles. Nel introdúcese no mundo da arte pictórica, é dicir, da falsificación en masa. Pero tamén na figura xeométrica do engano, xa que Welles aparece no propio film como un prestidixitador, nunha das moitas caras que a estafa pode ofrecer ao grande público. Neste caso, aos nenos que o contemplan. Todo no filme é unha sucesión de trolas, tal e como contamos as trolas, montadas unhas enriba de outras, mal pegadas con superglue, e abraiándonos de que a nosa audiencia trague co mexunxe…

Tragades co mexunxe. Vaia se tragades. A falsificación relaciónase con conceptos como reproductibilidade e plaxio. Vivides na época das grandes reproduccións, dende as xerox ata os warhols, as fotografías -gardades miles de millóns de fotografías, quén non ten unha soa fotografía, iso axúdavos a pensar como poliédricos, metamórficos de cambiantes perfís, camaleóns segundo o día e a sensibilidade co carrete…-, as películas -en cántas películas de xaponeses sobre a praza de María Pita non apareceredes, coruñeses, bulindo polo fondo da imaxe- , os tópicos, a música… Todo enlaza nunha cadea de réplicas iguais a si mesmas. Pingas de auga ensartadas nun colar que comprades como novo no Grande Bazar do Fraudulento.

A autora confesa sentir curiosidade pola estafa. Certo cansazo de verbas como as que se veñen de citar máis arriba. Mais tamén un fascínio do que non pode escapar, como non pode escapar do século XXI ou do xénero feminino.Os hoaxes son unha modalidade de estafa na que non hai un beneficio claro. Segundo a Wikipedia os obxectivos que persegue quen inicia un hoax son: alimentar o seu ego, captar enderezos de correo e saturar a rede ou os servidores de correo. É dicir, bluff.Os hoaxes son como un subxénero de spam nos que se mente porque sí. Polo gusto de engaiolar. O adolescente con grans que o trama na súa casa nunca verá a vosa cara, non rirá abertamente do home cándido que ingresa cartos por Melanie, a nena que leva 10 anos terminal de cancro; non verá á estudiante pasando aos seus coñecidos todos -que suman a cifra de 10000- a nova dun hipervirus ultraperigoso; non vos verá limpando ás agachadas as arandelas das latas de Coca Cola, polo dos ouriños de rata… Non gañará, coma o charlatán do crecepelo, unhas moedas nas feiras. Non será contratado, como Orson Welles tras A Guerra dos Mundos, para rodar a súa ópera prima. O beneficio non existe. Ou si. O pracer de artellar disparates.Outra raza de estafas. As da pseudociencia. Por exemplo a técnica cibernética quántica holográmica. Isto, unha vez pronunciado – que ha de custar- consiste nun algo cousa que sana enfermidades. O artífice anda condenado a prisión. É certo que para crer nos quarks, por exemplo, cómpre ter fe. Ningún de vós verá un quark nunca. Nese sentido, a ciencia roza ás veces esixencias similares ou máis rigorosas que mesmo as relixións. I existe unha boa parte da ciencia que é inexplicable. Materia escura, buracos negros, once dimensións, teorías de cordas e supercordas, vida intelixente extraterrestre, vida intelixente na Terra…

Vivides crendo o que contan uns poucos. Vivides crendo o que contan uns poucos sobre cousas incontábeis. Vivides crendo o que din que sodes, o que din que son. Elixindo disfraces que levan a etiqueta de “natural” (alguén dixo: “de todas as poses, a do natural é a máis irritante”). Un dos aparellos estrela do voso século foi o reproductor. Crestes firmemente na ecuación: cantas máis fotos teña, máis saberei quen son. Crestes nunha luz demorada chamada Cine. Crestes nunha morea de trolas borradas con saliva chamadas Escritura. Crestes no cero. Crestes en Venus. En Marte. Na ficción medieval do amor. Nos ansiolíticos. Crestes: esta mazá é esta mazá. E que isto non é unha pipa. Crestes no sexo como centro de toda circunferencia. Cando é a mesma circunferencia. Coma os santos, crestes sen ver, levitastes sen vos mover, soñastes sen ter durmido, lembrastes sen ter aprendido…Estades programados para a grande estafa de todo isto. Amo a vosa disposición a crer na fraude de todo canto vai escrito ata o de agora…

Sinceramente vosa.BSO: Barco a Venus, dos depauperados Mecano. A movida toda dos 80 tivo moito dese pastiche pegado con chicle e purpurina…Datos de interese: Nada do dito aquí é pura coincidencia.
Os chimpancés, que tal menten? Polo visto, miran para outro lado cando algo lles interesa e hai presente alguén de rango superior que poidese competir co obxecto desexado. Desvían a mirada, desvían a atención. Comprenderon, logo, que o foco da mirada significa o foco do desexo…

Un dos primeiros enganos documentados acontece en Troia. Hoxendía, un troiano designa un tipo de virus que engana ao ordenador. Pero hai engados verdadeiramente frikis: por exemplo, alguén no século XIX, na localidade de Piltdown, tomou a artística molestia de pintar unha mandíbula de mono i encaixala nun cranio humano, para facer crer que se trataba dun antecesor humano. O elo perdido era el, realmente. O cándido friki.

Outro tipo de engado: o literario. Quen escribe isto? Unha chimpancé adestrada? Cide Hamete Benengeli? Unha emperatriz chinesa de pornográficos pes? Clarice, Fleur, Sei, Emily? Flaubert? E onde raios acontece? No Libro Vermello da Fronteira do Oeste? En Matrix? Manderlay? Ao outro lado do espello? No interior de algo? Ou é na superficie?
Estouvos enganando ou estou sendo eu a enganada?
Hei sufrir para merecer a vosa atención?
E unha vez que a teña…
que fago con ela?

Créditos das imaxes: 1.- Foto tomada no Museo de los Niños, Caracas 2.- Chema Madoz 3.- René Magritte

Non adoito falar do que me sucede día a día. Desgústame ese biografismo de diario. Esa imposición. Apenas deixo datos aquí de quén son ou ao que me dedico. Gústanme as biografías que planean pola vida dos individuos dende a estratosfera. Non as que descen demasiado ao cotián. E se descen demasiado ao cotián, que os datos sexan algo falsos, ficcionais, pastiches, por favor… Que despisten.

Hoxe quixen rexistrar este día. Sen embargo.

Dende o mencer levo metida de cheo nunha sátira. O día comezou falando de sátira. Son as 9 da mañá. Unha alumna le en alto unha descrición dun profesor, descrición feita por ela, un traballo que lle encarguei á clase. A descrición é un látego que axeonlla, caricaturiza e cousifica ao profesor: “un escaso homiño”, de “ollada liliputiense” e “fronte engurruñada”… Os demais alumnos salivan de gusto e retranca. A palabra sátira lémbrame á palabra látego. Mentres le, a alumna doma a imaxe mental que todos na clase temos dese personaxe, fustígaa ata facernos rir. Riso negro. Porque a temática de fondo dunha sátira sempre regurxita a mesquindade e vileza humanas.

O fondo dunha sátira vai, xa que logo, manchado de pesimismo, de absoluto abandono de toda esperanza no xénero dos humanos. A elección da burla como método de conxurar esa angustia. Liberamos así a aprensión que nos produce a posibilidade de acabar coma o satirizado. Poder ser así, nós tamén: escasos homiños na descrición dunha moza de vinte anos… Unha moza fermosa, enxeñosa, implacable.

O día proseguíu con máis sorpresas. Un paquete que chega de Moscú, atado cun cordel. Do país que competíu cos imbatibles Hiperestados Archiunidos na carreira espacial, do país que creou a cosmonáutica, do país dos grandes axedrecistas, dos pioneiros da ciencia-ficción, dos chéjovs, bulgákovs, gagarins, de mestres de matemáticas, enxeñería e tecnoloxía de materiais. Un cordel. Atando un paquete. Un papeliño das aduanas escrito en cirílico, a man. A imperial e bolchevique Moscú envolvendo a súa historia en anacos de papel de estraza -o mesmo do baño-, asinándoa logo cun boli bic. Un cordeliño, humilde coma un campesiño de Bakunin.

O que contiña o paquete era brillante e suave, sen embargo. Unha especie de luxo disfrazado. Non direi qué era.

Non importa.

O día regresou á sátira tras a paréntese rusa.

Quén me ía dicir a min que me ía dar de bruces, horas despois, cun ser digno da descrición satírica de pola mañá. Pero non o mesmo personaxe. Esta vez outro. Un escaso homiño acostumado a mandar. Non sei por qué hai tantos escasos-homiños-acostumados-a-mandar. A historia – ou é a Historia?- vai chea deles. Algúns mesmo poñen cuñas nos zapatos italianos, pero a escaseza lévase pegada ao lombo, tipo corcova. De xeito que seguen sendo escasos. Algúns deixan bigote, peitean de lado, casan cunha máis baixiña, fotos en contrapicado, por favor… É todo inútil. A escaseza chorréalles polo rostro, igual que unha suor manteigosa. Sáeselles por fóra. Padecen sobreabundancia de escaseza.

O escaso-homiño-acostumado-a-mandar-sobre-un-escenário é personaxe de sátira. Pero él non o sabe. Tampouco sabe que subíu a un escenário coa secreta esperanza -inconsciente- de parecer menos escaso. Chámase a si mesmo Director. Talentos, os xustos. Como as medidas. Nada sobra nesa anatomía. Nin sequera o sorriso ou a cortesía. Creu inxenuamente que para saber mandar ben abonda con ser imbécil. Nunha reunión de hai un tempo talvez quixo impresionarme confesándome que escribira poesía.

É deses seres que che cita á beira da súa casa sen preguntarche primeiro ónde é que vives ti. Deses seres aos que sempre tes que chamar por teléfono. Que sempre simulan estar ocupados. Que simulan ter decisións tomadas cando improvisan no momento, sen mirar aos ollos. Que están afeitos a que moitas mulleres -e homes, claro, e homes- desexosas de actuar en calquera cutrada lles relamban cun “señor, si, señor!” cando eles dictan doctrina. Que cren que recibir un premio do Comité de Amigos e Coñecidos é Recibir un Premio…Que nin sequera chegan á categoría de malos, porque ser malo é unha categoría. Miren para os actores das películas. O malo cobra tanto coma o bo. E normalmente morre antes…

Deses seres que fan o que lles dá a Santa Gana porque, polo xeral, contan con diñeiro oficial para levar a cabo unha actividade da que lles gusta pensar que ten o cheiro a bravío do marxinal, transgresor e salvaxe. Funcionarios. Funcionarios do artisteo. Cántos coñezo! Lembro:

un director de edición con ínfulas de Carlos Barral pero, por certa grave distracción no seu atractivo, sen nínfulas

un pseudo-editor de cousas estrañas que amasa os cartos de certa fundación mentres escribe infumables sobre corpos nús e gasas azuis e manoseadas caralladas similares;

un director artístico de ópera, fillo-de, que non tiña nin idea do que quería sobre o escenario e, de súpeto, insultábanos porque non o facíamos. Poerque non facíamos o que non nos indicara que había que facer. “Cosí se folla en la España, cosí?” Sempre imaxinábao cun tanga de veludo e leopardo. Ao final, ata o evoco como unha figura entrañable…

Qué grandes personaxes para grandes, restalantes, certeiras sátiras. Ris. Ras.

BSO: Catulo

Datos de interese: Despois de impoñer o seu criterio desconsiderado, haberei de traballar co escaso homiño nas vindeiras dúas semanas. Engrandecerei?

Hai unha balea solitaria, polo visto, que leva anos cantando cousas rarísimas para unha balea (noutra frecuencia distinta á habitual, non é que lle dea polo funky). No Pacífico. Non se sabe moi ben quén é. Dubidan que se trate dunha especie nova. É case seguro unha balea azul. Canta noutro idioma. Dende aquí sostemos a teoría de que, ou ben está tola de tanto buscar a alguén (i é unha especie de Adèle H.) ou ben é unha balea digna. Non se rebaixa a ser coma as demais. Paga ese prezo por cantar distinto…

Aclaración sobre a imaxe: a pesar de elixir o cartaz de O gran Dictador, debo dicir que na lista de escasos homiños non me refiro unicamente a Adolf Hitler. De feito, preferiría non referirme máis a esa árbore caída da que tanta leña se fai. É tan fácil quedar ben hoxendía criticando a Hitler. Non esquezamos que perdeu a guerra. Gañaron outros. Prefiro que as alusións se interpreten cara outras figuras, outros escasos homiños acostumados a mandar… Deixemos Alemaña un pouco en paz. E lembremos qué vencedores escriben a historia dando a súa unidimensión dos feitos…

estibaliz… espinosa

Un home roda unha película. Elixe as abas do monte Fuji e ordena alzar un castelo que é destruído á metade do film. O emprazamento elíxese porque a terra negra de orixe vulcánica fai destacar os traxes de cores que vesten os que contenden na batalla, cores heráldicas. A terra negra vai preñada da idea de morte, de destrucción. O caos. O significado da palabra “Ran”.

Noutra película, o mesmo home manda pintar un campo de dourado. Un cabaleiro agallopa canda ese campo. O traballo de varios días apenas se ve unha fracción de segundo na montaxe final. Ir en pos dese Dourado para albiscalo un minuto e que perviva como un catálogo de raios e cuarcitas nos abismos da memoria.

Dende as escuridades da rocha e do líquido amniótico, homes e mulleres trepan polo branco e negro ata atrapar as cores. A súa procura lévaos a levantar océanos para dar co múrex e vestir aos senadores romanos de púrpura, extraída en vivo deste molusco.

Lévaos a cicatrizar a terra na busca dun silicato cálcico do que obter pigmentos azuis. Os máis estraños. O lapislazúli, chamado ouro azul. A virxe viste de azul nun famoso descendemento pintado.

Lévaos a amorear cunchas no Xapón durante máis de 20 anos para conseguir o “gofun“, un pigmento branco que escorrenta o mal.

Lévaos a pulverizar ata o noxo miles de cochinillas para pintarse os beizos co valioso carmín. Hai unhas bonecas, as “hina”, que no Día xaponés das Nenas levan cochinillas de medio século de antigüidade esmagadas nos labres.

Lévaos a rexistrar en propiedade un ton de rosa, como fixo a empresa Owes Corning en 1985.

Lévaos a machacar 14.000 estigmas de azafrán para obter 30 gramos de especia que servir ao rei Salomón ou esparexer polo chan dunha casa en festa.

Lévaos a mesturar residuos da terra e resinas ata dar coas sinuosidades da tinta negra.

Policromía. Os frescos de Creta. Os rostros dos mandrís. As bolboretas. As avésporas. Os sinais de perigo. As imaxes en branco e negro, xa para sempre asociadas a unha época da historia do século XX (2ª Guerra Mundial, falcóns malteses, metrópoles, chaplins, rosebuds). As misteriosas alteracións das cores. Os privilexiados daltónicos. Os Davids Bowies, cos ollos desparellos. Os estudios de Helen Irlen, que aseguran que un home pode corrixir as súas distorsións visuais -que lle farían estamparse contra a mediana na feliz autoestrada Coruña-Carballo, poñamos por caso- cun par de lentes azuis.

Esa muller, Irlen, avanza a idea de que moitas das dislexias e trastornos oculares poden paliarse co uso de lentes de cores. Iso faime lembrar o cromático libro O marabilloso Mago de Oz, no que os protagonistas chegan a cidade de Oz e son provistos de gafas verdes coas que, oh, milagre, veno todo verde. A esperanza dos personaxes de deixar de seren quen son. De deixar de verse como se ven…

Disque as mulleres (e supoño que os pintores) son as artífices de toda esa colección de apelidos e novos nomes para as cores: camel, marfín, rosa pao, azul cobalto, gris antracita, burdeos, lila, tostado, escarlata, marelo ovo, celeste, siena, verde esmeralda, ouro vello… Os productos cosméticos dan sempre novas voltas de torca: Ciruela Cibernética, Luna Techno, Crema de Leite, Vermello Diva… Dende as imprentas e a dixitalización, sen embargo, chega unha nova nomenclatura que suple a clásica de cores primarios: Cyan-Magenta-Yellow-Black (CMYK). Moitos productos de uso cotián levan unha marca de catro circuliños nesa restra de cores. A caixa dos cereais, por exemplo, nunha das lapelas.

Eu como humana, a cuxa raza pertenzo, atesouro lembranzas de cores. Unha das máis prezadas é o catálogo de cores da fábrica para a que traballaba a miña nai. Tamén os nomes das cores da caixa de pasteis Rembrandt, do meu irmán (Prussian blue, Mars violet, Caput mortuum). E as inusuais cores predilectas da miña nai: o granate, o malva, o azul mariño, o violeta…

De nena tiñamos un coche marelo intenso. A marela era a cor que eu prefería.

China red [Dior]. Col. Persoal

Tamén me gustaba un conto no que o personaxe vestía de vermello cereixa.

A palabra azafrán significa marelo en persa (safra), aínda que hoxe o azafrán remite a un marelo-laranxa. Laranxa, outra cor curiosa, que non tivo nome ata que chegaron os froitos da China.

A atracción dos nomes das cores é enorme. Non sei cómo, pero psicoloxicamente aféctanos que unha barra de labres diga: China Red. Ou que un coche ou ata un gato sexan Gris Fume. Ou que un ton de pel sexa Ébano, Bronce ou Melocotón. Kieslowski realizou unha famosa e logo denostada e logo outra vez louvada triloxía de cores: Azul-Branco-Vermello. Seguía as cores da bandeira francesa e, alén diso, os símbolos da Revolución de 1789. Tamén somos afectados acusticamente: as escalas cromáticas, por exemplo. Como cantaba María Callas. Sempre medio ton entre unha nota e a seguinte, coma se descendésemos por unha caixa de moitos rotuladores ordenados meticulosamente por cores…

Esta páxina ten o fondo vainilla, por se a algúen lle interesa. Non é que me disguste o branco nuclear. En absoluto. Pero o vainilla é un ton máis untuoso. Como a manteiga.

Déixoo xa. Estou ruborizada de tanto dicir.

Datos de interese: o vermello sae da páxina, segundo din os deseñadores.
Os exipcios tinxían o pelo con sangue fervido de vaca. Ou con graxa de serpe negra.
Para Rimbaud o A era negro, E branco, I vermello, U verde e U azul. Non estou de todo de acordo.
O compositor francés Olivier Messiaen di: Un dos grandes dramas da miña vida consiste en dicirlle á xente que vexo cores cando escoito música, i eles non ven nada, nada en absoluto. Iso é terrible. I eles non me cren
Sei Shonagon, cortesá xaponesa do século X, enumera entre as cousas que espertan unha querida memoria do pasado: Malva seca. Descubrir un anaco de seda violeta escuro ou cor uva entre as páxinas dun caderno.
E entre as cousas elegantes: unha chaqueta branca sobre un chaleque morado. Un rosario de cristal de roca. Unha linda criatura comendo fresas.

BSO chroma:
Purple Haze, Jimi Hendrix
Purple Rain, Prince.
Friday, I’m in love, The Cure.
Mother Russia, Renaissance
Black and Blue, Louis Armstrong
Ojos verdes, Concha Piquer
Couleurs de la cité céleste, Olivier Messiaen
Black Dog, Led Zeppelin
Calquera cousa de Pink Floyd
True Blue, Madonna
Yellow Submarine, The Beatles
Ollos verdes son traidores, azules son mentireiros… Popular Galega

©estíbaliz…espinosa

Post que dedico a unha María de Liége, que viu nevar, e a unha Elena de Córdoba, que non viu nevar, pero si a neve e as fotos da neve e á xente falando de cómo e qué bonita e plácida e fotoxénica estaba a neve…

Neva.

Se un texto calquera ou unha película calquera comezan así, a min xa me cautivaron. Un xeito moi xaponés de ordenar o mundo: facelo nevar.

De ordenar os textos: cubrilos de neve.

Un xeito fermoso de morrer ou matar: na neve.

O frío ten un encanto primixenio, de penúltima glaciación. A conxelación é un fermoso e letal estado da materia. Quizais porque derreten os glaciares, porque sobe a temperatura da terra, porque exhalar un bafo visible seduce. O frío será un valor no futuro. Un ben escaso, como a delgadez hoxe en día nos países opulentos. Como a auga nos desertos árabes. Como a vida nos mundos inertes.

Os cristais de neve pousan sobre pestanas mecánicas. Clic. Clic.
Parpadexan. As folerpas seguen aí.

A neve é un drama sen ningún tipo de diálogo. Unha traxedia na que non se berra. Ten a temperanza dos acuarios, a rotundidade das guillotinas, o silencio dos sistemas solares…

Eu quería que este inverno nevase. Por moitas razóns. Pero a principal…porque quería que este inverno nevase. Aquí. Quería pousar o meu ventre sobre a neve, como unha redonda osa polar. Criohibernar. Quería hibernar. Quería invernar. E quería hinbernar.

A neve facilita certos ritos. Certas comunicacións segredas. Certas paisaxes excesivas.
E cae do ceo. Alguén axita este puebliño metido nunha semiesfera de cristal e sucede.

Lista de cousas que os humanos encontrarán na neve

Marfín de mamut
Un buraco no medio dun lago xeado no que estivo pescando un esquimó
O coitelo do esquimó
Pingas de sangue
Aos protagonistas do conto de Nadal, de Dickens
A Robert Walser, que se matou na neve
A Eduardo Manostijeras
Tres corvos
A unha doncela moi fermosa comendo dunha mazá enveleñada
A algún protagonista dun conto ruso, de nome Iván
A algunha protagonista dun conto chinés, de nome Li
Pegadas de cromagnóns
Tigres siberianos
Hamlet, sen Ofelia
Nenos
Homes no cerco de Stalingrado
Un boneco cunha cenoura de nariz
Unha luva sen o seu par, perdida
Unha bota sen o seu par, perdida
Un meteorito calcinado
Moedas que afunden, afunden, xa non se ven
Un haiku que empeza: “Neva”
Alguén que esvara e cae
Unha raíña destronada
Camelias brancas
Un charco de sangue
Un animal ferido
Unha Alhambra
Roupa interior Victoria’s Secret
Esquíes formando unha X
Instrumentos bondage sadomaso
Ríos de lava
Pedras de basalto
Unha máquina quitaneves semisoterrada
A ushanka ucraína en pel de coello que perdín onte
Pegadas de alguén que camiñou cara atrás
durante un pedazo…
e logo
outra vez
outra vez
Neve

Datos de interese: Non neva

BSO: Pyramid song, Radiohead. Non fala de snow nin nada diso, pero a min Thom Yorke sempre me deu a sensación de estar cantando dentro dun arcón conxelador

©estíbaliz…espinosa

Síntome lixeiramente Galaxia Andrómeda. Ou obxecto Messier 31. En ocasións. Portadora de posible vida no seu interior.

Pero aínda non se sabe…

Datos de interese: tras semanas de luxurioso sol, casta choiva. Chove igual que no interior dun mosteiro, con pingueiras e con toses. Iso non impide longas tardes en camas á deriva sobre ríos imaxinarios do principio xeolóxico do mundo. Somos dromedarios, e atesouramos a auga toda que cae para atravesar nonseiqué desertos. Teño pendentes varias listas de cousas. As listas de cousas son un xeito de ordenar o caos. Ou de sementar o caos. Biba o kaos.

Transcribo un artigo pertencente a unha serie inédita. Non pretendo, nin moito menos, elaborar outro blog que fale de cine : 1, porque non me interesa. 2 ,porque outros fano máis e mellor. 3, porque, claramente, xa abonda. Este artigo é, sen máis, unha das miñas fervorosas listas de razóns polas que algo é algo na nosa existencia de primates medio primos. Razóns pouco racionais, desde logo, desas que xorden das vísceras e porque si. Con furor.

Actriz americana.

Cánto pode ruborizarlle a unha Poeta…

[sempre ao servicio da súa Maxestade, a Poesía, que é o farol máis alto dos promontorios e iso que a un lle fai ser, inexplicablemente, sensible, sentimental, cálido, sensual e de boas intencións. Algo no que non acabo de cadrar, pero cala, cala…]

…recoñecer que o primeiro que quixo ser en vida, despois de xaponesa, foi actriz e ademais americana. Que quizais por iso para ela cada paisaxe é un travelling e cada conversa un plano-contraplano. Que quizais por iso camiña sobre este mundo como un ser abraiado pola banda sonora, o mundo ten ese son envolvente do sistema dolby. Que quizais por iso fálalle a ese cyborg que viste a súa pel como quen dá indicacións antes da rodaxe.

E soñouse antes, pero moito antes, nesta première.

Meu irmán naceu un día despois de que a miña nai fose ao cine. Desde certo punto de vista amplo, meu irmán é medio afillado do cine.
En canto a min, crecín sabendo todos os nomes de actores xa defuntos, ou moribundos, como Errol Flan, Charles Lauton, Pepe Isbert, Kir Duglas [que ten un fillo chamado Maikel Daglas, sen embargo] ou Vivian Leij. Iso foi antes de que aprendese algo de inglés. Agora pronúncioos igual, porque sabe mal na boca saber demasiado [como dicía un amigo meu das Venezuelas: capaz que yo creo un poco en dios, sólo un poquito, porque eso me mantiene inocente, ingenuo]

E lembro a primeira vez que fun ao cine moito mellor que as primeiras veces doutras cousas.

Flash Gordon. 6 anos. Cine Colón.

Flashes pervertidos: a indescritible beleza fustigada de Ornella Muti. O regocixo de asistir á morte do malo Ming.

Para o cine teño delicadas memorias: unha libreta na que apuntei todas as películas que vin en salas ata os 12 anos, o que sucedeu mentres vía Drácula, ou Luces da cidade, a tarde que a miña nai veume buscar ao colexio para ver Cristal Oscuro, cando Inés quedou durmida antes de que escomezase Alicia no País das Marabillas ou o roubo da cinta A Guerra das Galaxias aos 15 anos, sección audiovisual, Corte Inglés.

Os anos posteriores na filmoteca da miña pequena cidade, facendo unha cola de frikis para ver Freaks ou longos silencios de Tarkovski ou guerras imperiais nas abas do Fujiyama ou a cancionciña de Hal-9000…

Cánto candor! A miña vida cinematográfica.

Sempre, ata nas grandes traxedias familiares, tiven un instinto de animal que se move baixo un enorme obxectivo: o meu rostro cabizbaixo, o meu rostro colérico, o meu rostro curioso coma cortado a coitelo. E, sobre todo, a beleza do rostro da miña nai conformada por unha natureza resistente á miseria e ao vento …

A beleza do meu irmán, namorado do seu malditismo…
A beleza de Inés fría como unha boneca que se garda no andel superior do armario máis altismo…

I eu central no plano. Cando pensamos nas nosas vidas, sempre estamos nós centrais no plano. Por desgracia. Ese eu tan pesado tan pesado. Pero na miña película a elección de coprotagonistas foi tan acertada, o director de fotografía está ás veces tan inspirado e o atrezzo é tan colorista que non deixo de imaxinar músicas como de mercados en Bagdad ou plantacións de Atlanta ou fiordes vikingos.

A claqueta resoa en canto abro un ollo. Tamén en canto o pecho, hai claqueta. Para nós, hai claqueta sempre.

De nena, xogaba a falar movendo os labios doutra maneira que non correspondese á fonética do pronunciado, coma se estivese dobrada por unha actriz de dobraxe coa miña voz.

De nena mimetizaba, coa esperanza de que me vise o productor da gorra a cadros na hamburguesería, ás actrices americanas: a Vivien Leigh, a Katherine Hepburn, a Rita Hayworth, a Jennifer Beals…

De nena, como todas as nenas, pasei horas diante dun armario con espello dobre que hai na miña casa. Orientando ámbalasdúas láminas, conseguía perfís, tres cartos, vistas de costas, multiplicacións de min mesma movendo a perna como dentro dunha coreografía de cabaret (movendo infinitas pernas, as miñas pernas de nena, brancas, preciosas, sen depilar, pernas de correr, de bailar, de rubir, pernas perversas dignas das perversións dun censor de cine). Movendo os meus cabelos sagrados coma se fosen postizos, infinitos. Agardaba a película.

A película da miña vida.

Crer en algo axuda ao sistema inmunolóxico, din. Viven máis (ou mellor) os que rezan o rosario, os que peregrinan á Meca, os que ofrendan a súa xornada a Buda, aos antepasados, ao sol.
En que podo crer eu, dios mío?

Creo no cine. Porque a súa sacrosanta mentira fabrica a historia á medida da Historia, e fai inútil establecer cál mentira das dúas é maior.

Creo no cine. As cores son tan vivas.

Creo no cine co seu séquito de iluminadores, maquilladores, fotógrafos, costureiros, ceramistas, mesturadores de son, soberbios paranoicos que berran “Corten!”, innomeables rostros de cabelos abundantes, de cellas enarcadas, de labios destinados a canibalismo, e ollos que te miran sen te ver e todo o prometen.

Creo no cine. Soño tantismo.

A historia do século XX non é historia sen o cine. Non hai modo de desamarrarse da súa brutalidade, da súa maquiavélica manipulación do universo, do seu varrido espectral pola beleza dun corpo, do seu sangue inventado, o seu tempo, a súa música inventada, a súa inxenua publicidade de nós memos, de si mesmo, a súa incontrolable iconorrea. Non poder ver nada sen imaxinar o son do proxector e a escuridade inicial. O verdadeiro Deus ex machina. Un tirano feito de pobreza e necesidade, como Eros. Como amor.

Creo no cine. Creo con tristeza e marabilla, como crin na Virxe e nas mártires da Cristiandade.

No Kine. Vale dicir, no movemento que non cesa. Na velocidade, en correr, en cabalgar, na rotación, na migración, en Pegaso, no pole, no mar.

No cine. E todo o que coñecín antes por obra e gracia do cine: a neve, a morte, o sexo, a droga, o lobo, o nacemento, a bruxa, África, Manhattan, os robots, os xaponeses…

No cine. A nova Corte, a nova Aristocracia, o novo Cosmos.

Na eternidade. No cine.


BSO: calquera das grandes das pelis. Dende Espartaco a Rebeca, e, por suposto, Blade Runner, A Guerra das Galaxias, El último Emperador ou a Princesa Mononoke. Ou a enigmática American Beauty. Pero vaia, se nos queremos poñer estupendos, Lo que el viento se llevó. E querémonos poñer estupendos.

Datos de interese: Chove. Vai moi anubado. O sol sae ás 8:55 e ponse ás 19:21. Somos moderadamente húmidos, inconformistas e inquedos. Estamos no 1º mundo. Temos antibióticos, auga corrente e música enlatada. Lemos libros sentados en sofás. Con calefacción central. Falamos de cine. Imos ao cine. Somos moderadamente artistas e felices…

Escribimos demasiado.

O soporte do papel ás veces ponse insoportable. I escribimos demasiado. Demasiadas letras. Demasiados puntos. Todo é de máis neste 3º planeta do sistema do sol, estrela provinciana. Escribímonos para darnos a certeza de existir. A certeza de ter deixado pegada. Somos demasiados. E non temos nome.

Cando un decide publicar o que escribe, hai un certo troque diabólico: vende algo de sí, unha parcela que xa non será máis súa por enteiro. E aínda así lanzámonos ás poutas de ese monstro insaciable que é non ser nós mesmos por enteiro. De deixar que nos descarnen. Estamos famentos de humanos. A especie humana namorou de si mesma: Nefertiti, o canon grego, as termas romanas, o corpo de Cristo, Leonardo da Vinci, as torturas sadomaso, os baños turcos, a indumentaria, os pratos labiais, as tatuaxes, Walt Whitman, Francis Bacon, Dior, Vanessa Beecroft … son diferentes arestas dun mesmo himno ao corpo, e, seguindo a liña imaxinaria, dun mesmo himno á especie humana. Necesitámonos tanto, abigarrámonos tanto, creamos núcleos onde a carne humana apílase en millóns de seres, imos xuntos á cama, á guerra, ao circo, ás manifestacións. Só sabemos vivir en manda, coma lobos con sede de tanta carne humana como vemos…

Por iso é que escribimos de máis: agarramos papeis coa boca i esborranchamos, queremos deixar constancia do noso paso polo mundo, coma adolescentes que escriben o seu nome en cada pequeno papel, en cada pel ou pantalla ou parede… porque precisamos un contexto de carne humana. Xustifico as miñas palabras sobre as palabras doutras palabras? Xustifico esta presentación, este libro que teño ao lado, os libros todos do mundo?

Fragmento de A nosa sede de tanta carne humana, presentación dun libro calquera

© estíbaliz… espinosa

BSO: Marte, deus da guerra, de Gustav Holst, da suite dos Planetas. Tipo banda sonora de peplum (Gladiator, sonoro calco). All along the watchtower, a versión de Jimi Hendrix. Non sei por que, tamén me parece unha banda sonora dunha película, pero esta de castelos e bufóns. Será pola letra. There are many here among us/ who feel that life is but a joke

Datos de interese: hoxe o sol atópase en bo estado térmico, pero non se deixa ver nesta pequena, pequenísima e candidamente pretenciosa cidade de provincias que nin chega ao medio millón de habitantes.

Por exemplo, lévanse varias semanas coma perdida nun debuxo de Escher.

Fascinada. Pero perdida.
Fodida. Pero fascinada.
Fascinada. Pero perdida.
E debuxada.

Querido Escher, mago dos posibles: por que este planeta é tan limitado nas súas formas, pobre nas súas leis físicas, esperable nas súas relacións causa-efecto? Por que nin sequera as pildoriñas (con un poco de azúcar…) instálannos nun mundo así?

A matemática. A deliñación. O glacial.
Ás veces non hai campo que abra tanto as posibilidades ao imposible…

Que dure este cadro de Escher. Que duren estas hormonas migratorias, teledirixidas. Este non saber e non saber e non saber. Que dure o teu rostro, ese que levas posto agora, absolutamente agora, absolut agora…

Pídolle a este tempo esa tiranía dos soños que non nos permiten espertar

************

BS pouco Orixinal: O paxaro de lume, Stravinsky. The Hall of Mirrors, Kraftwerk.

Datos de interese: O inverno entrará esta tarde oficialmente no hemisferio norte ás 19.35, hora peninsular, cun frío moderado, moi afastado doutros solsticios nos que a neve xa se deixara ver varias semanas antes.

E nós, tan ao noso…