☞Crónica 23 de abril de 2016

Hai un ano, polo Día do Libro, participei nunha entretida iniciativa da Asociación de Escritores en Lingua Galega: un dos Roteiros Literarios que argallan cada tempada polas rúas da cidade e as páxinas dos libros, convidando a alguén vencellado coas letras como cicerone.

Pola miña banda, tratei de artellar a literatura e a ciencia da cidade nun percorrido bastante longo [ a miña obstetra recomendárame dar longos paseos nese case 5º mes de embarazo, e tal fixen] ao que se sumaron moitos veciños e amigas. Como a fotógrafa Sandra G. Rey que tirou fotos co seu selo persoal: sempre perspicaces e significativas.

Tiña que comezar nun dos meus lugares preferidos do Universo coñecido: a cúpula do Planetario da Casa das Ciencias, onde tirei da manga un texto de La Gitanilla de Cervantes —no que figuran por vez primeira os satélites galileanos de Xúpiter chamados «pequeñuelos Ganimedes» antes de que Simon Marius os bautizase con nomes de 4 achegados ao deus Xúpiter (Ganímedes, Ío, Calisto e Europa)–  e logo un texto propio no que aparece o mesmo Planetario coruñés.

De seguido, propuxen parar ao pé do mesmo monte de Santa Margarida onde fica o templete da Casa das Ciencias, pero noutra «casa» significativa para min: o Pazo da Ópera, un lugar onde se concitan pezas e voces tanto de compositores locais (dende Marcial del Adalid a Federico Mosquera) como de todas as épocas e lugares; un espazo no que tiven o privilexio de cantar moitas veces como parte do Coro da OSG e, por exemplo, coñecín ao pai do meu fillo maior, que acababa de emigrar dende Venezuela. Lin un antigo poema meu sobre a música e o canto con esta cita de Pascal Quignard:

A música viola o corpo humano. Pón en pé.[…] Ata as estrelas: escribiu Platón, son Sereas, astros sonoros produtores de orde e universo

De aí chimpamos á rúa Durán Loriga (que leva o nome dun matemático herculino), en concreto ao Centro Cultural Salvador de Madariaga, sede do CGAI, a Biblioteca de Estudos Locais, a Biblioteca infantil ou o Instituto Xosé Cornide. Falei dos olorogramas, unha especie de composicións inventadas baseadas en olores: do cheiro dos libros (co nome químico de furfural, entre outros compostos) ou do cheiro a marusía (nome poético) ou dimetilsulfuro (nome do composto químico responsable do olor a mar, así como do excelente blog de Deborah García Bello, química e divulgadora coruñesa).

Lin un texto de Urbano Lugrís, xa que quería parar na rúa Olmos a ver o seu mural nun local gastronómico, pero estaba pechado. Lin tamén un texto propio dedicado a ese mural. Pero como non o iamos ver, suxerín detérmonos na rúa Galera uns intres a falar de Víctor López Seoane, naturalista ferrolán, e, xa que ulía a polbo,  lin un haiku sobre o polbo, cun acertixo que alguén adiviñou. E de agasallo levou un sobreciño de tinta de lura. Que nunca vén mal.

A Praza do Humor, antiga Praza dos Ovos, serviunos para dúas cousas: comprobar que, a xulgar polas representadas no chan e nas esculturas, parece que as mulleres sentidiño do humor temos pouco (de 81 figuras humorísticas, só unha muller, Mae West, e unha nena, Mafalda, ademais da sempre desconcertante Pantera Rosa, caracterizada non obstante como macho, e Brancaneves, nunha representación colectiva). Onde Gloria Fuertes ou Lina Morgan ou Paula Carballeira ou Isabel Risco? Se viñese unha alien de Erasmus a escribir un Tratado do Humor Terrestre… que conclusións tiraría? «O humor é cousa de unidades baseadas no carbono con cromosomas XY» anotaría na súa libreta-holográfica. Que LOL. Ou máis ben, que WTF!

Tomámolo con humor (pero con ganas de equilibrar dunha vez o asunto) e pasei a falar doutra cuestión: os gatos. Honramos ao Gatipedro alí presente e, aplanada polo sol coma unha gata calquera, lin un poema sobre felinos, que integra o meu libro Curiosidade. Un deses «poemas interpolados» (interpolando poesía e non ficción ou divulgación), que me gusta escribir dende que empecei a facelo:

 :: animalia felis catus ::

aínda que non queira, para H.

Non sei que tal lle iría á beleza
sen vós.

Dende logo á física cuántica
mal.

[Filo: Chordata]

No reino animal, a vosa autoestima é envexable:
credes Genghis Khan por aí a marcar territorios
e o noso corazón con pelos.

[Subfilo: Vertebrata]

De abrírense algunha vez
a caixa de Pandora e a de Schrödinger
irían cheas de michos:

gatas tricolores adoradas no Xapón
atigrados a cazar moscas invisibles
os belísimos rusos azuis, pousando para Akhmátova
e seguro habería un Monsieur Chat
amarelo coma un electrón
e un Gatipedro ante unha cunca
falando de mecánica de fluídos
e un Cheshire que aparece e desaparece:
así sonche a física subatómica
e a natureza do gato bravo.

[Orde: Carnivora]

[…]

Fragmento inicial do poema.

Xa eran case as 14 h. da tarde, así que moita xente despediuse alí. Os que quedamos, tivemos folgos para subir até a Cidade Vella e rematar o Roteiro canda o signo de infinito gravado nunha das lousas. En realidade é o número 8…pero, que importa cando o único verdadeiramente importante é a perspectiva?

Alí lin un poema final adicado á cidade.  Xa pasou xusto un ano, e fico moi agradecida a todas as que participastes, dende o Planetario até o Infinito…. e máis aló!!