Hai quen ten unha opinión sobre case todo. Ou finxe tela. Aínda busco e non dei achado unha opinión contundente sobre certas cousas. Entre elas, o Nobel de Literatura do 2016.
Lin de todo sobre el, iso si. Así que como instigador á lectura, serviu. Mesmo pedíronme un artigo para La Voz de Galicia sobre o asunto. É o primeiro e igual o último artigo que escribo para La Voz -onde si traballei un verán hai 15 anos -. E ten que ser xusto sobre un Nobel que nos deixou a todos co garfo a medio camiño da boca!
Onte foi a entrega da distinción. Vimos como acudiu Patti Smith no lugar do laureado, e o que pasou. A miña opinión aínda se desliza por un gume: é bo que premien un cantautor? Mmmm. Si. Éo. Pero a cal? Vén de morrer Cohen. Teríalo merecido igualmente. Sabemos xa que os premios Nobel – en xeral é extrapolable a calquera premio- non representan un absoluto, non comezan e rematan nun só nome, senón que son unha aproximación simbólica a algo.
Un dos membros da Academia Sueca deu onte un discurso -quizais xustificativo pola polémica sementada-sobre a literatura… un discurso de Nobel. Non podo estar máis de acordo. «Qué importa el rango de una obra cuando su belleza es del más alto rango?» dixo Horace Engdahl. A cuestión é que hai quen non ve beleza máis que no rango en si. No formato. Darlle a volta a paradigmas culturais é mover unha mole de prexuízos e clasismos. Canta xente despreza o que se escribe en internet, só porque está escrito e publicado en internet. As propias editoriais entre os e as escritoras… non funcionan acaso como nichos de clase? Editoriais de alto rango, de medio, de baixo…
Lembro un escritor que me recomendou -sempre hai algún que mo recomenda, mansplaining anything, dándome cariciñas imaxinarias nesta cabeza atordoada que polo visto teño ou finxo ter- primeiro, que non andase cambiando o meu nome [Río? Iso que é?], que me fixese cun nome de marca de escritora; e acto seguido, que probase a publicar nunha editorial de baixo perfil en castelán para logo pasar á prestixiosa, esa na que el publica, canda os grandes.
Nunca perdo o tempo en facerlle ver á xente que todo iso, ese sistema de xerarquías, ese sotacabalorei, ese «facer o que ese espera que fagas», paréceme unha idiotez. Ademais dun clasismo espantoso, patético, estamental.
Quédome observando na marxe. E case sempre asisto ao mesmo: aquilo que ninguén se atrevía a facer, aquilo que parecía unha loucura, aquilo que criticaban, a min ou a outro, co tempo pode tomar a forma de algo que gusta. Que fan moitos e moitas. Que de súpeto, funciona.
«¿Qué causa los grandes cambios en el mundo de la literatura? A menudo suceden cuando alguien se apodera de una forma simple, pasada por alto, desechada como arte superior, y la hace mutar». Así detonou Horace Engdahl a súa intervención. Supoño que somos moitos os que levamos anos sentindo esa mutación en moitos eidos refugados [e lembrándonos unha e outra vez de Thomas Kuhn, o primeiro que lin en Socioloxía: «La estructura de las revoluciones científicas», que por entón parecía incomprensible. Hai lecturas que se van entendendo cos anos, que van encaixando]. Pero a loita é constante a agora sei que será sempre: hai poucxs dispostxs a recoñecer como grande o que a priori non se fai respaldar ou acompañar do grande, sexa iso o que sexa. E supoño que por esa certeza levo perplexa coa literatura e certos absurdos do sistema dende hai tanto.
Podes ler o artigo que publiquei sobre o Nobel a Dylan na Voz de Galicia, o 18 de outubro de 2016 clicando aquí.
...Estíbaliz Espinosa... palabra ciencia canto 
Ola, pois penso que os cambios en xeral dependen de canto poder estamos dispostxs a perder, cantas certezas soltamos para deixar vía libre á realidade última. E a intelectualidade é outra construción de poder máis. Literatura e arte están totalmente desvinculados do cotiá das persoas. E, claro, un home branco estadounidense rico non representa ao colectivo, só aporta un pouco máis ao peso da historia branca. O cambio require da observación do peso da historia, como enerxía ou inconsciente colectivo, pero tendo en conta que nin tan sequera paramos a observar os acontecementos cíclicos socio-políticos ou persoais que experimentamos directamente, penso que é difícil chegar en colectivo a unha comprensión da realidade máis alá da cultura da imaxe.
Non desbordo de optimismo. Outro día podería dicir que o cambio é unha conxunción de factores, disposicións, vínculos.. aos que poderíamos estar atentxs e potenciar. A posibilidade sempre existe.
grazas e un saúdo
“penso que é difícil chegar en colectivo a unha comprensión da realidade máis alá da cultura da imaxe.” Unha reflexión brutal. E lúcida. Pode que, como dis, non desborde optimismo, pero asistindo ao que se asiste parece tan certeira… Grazas polas túas observacións!