
Se os homes xogan a deuses por escribiren novelas… déixannos ás mulleres a posibilidade de sermos Virxesmarías en libriños de poemas?
Lido por aí, nunha libreta moi vella
…Estíbaliz Espinosa… palabra ciencia canto
✍ astronomía | literatura | ciencia | música

Se os homes xogan a deuses por escribiren novelas… déixannos ás mulleres a posibilidade de sermos Virxesmarías en libriños de poemas?
Lido por aí, nunha libreta moi vella

Clarice Lispector.
Ucraína e brasileira.
Unha especie de oxímoron andante, escribinte, silandeiro. Arelante. Os textos de Clarice teñen algo de aparición no alto das escaleiras. Sobrecollen un pouquiño. Ás veces.
Este é un dos contos que máis tardei en esquecer escrito por ela. De feito, polo de agora non logrei esquecelo nunca. Iso é moito para un conto.
O PRIMEIRO BEIJO
Os dois mais murmuravam que conversavam: havia pouco iniciara-se o namoro e ambos andavam tontos, era o amor. Amor com o que vem junto: ciúme.
– Está bem, acredito que sou a sua primeira namorada, fico feliz com isso. Mas me diga a verdade, só a verdade: você nunca beijou uma mulher antes de me beijar?
Ele foi simples:
– Sim, já beijei antes uma mulher.
– Quem era ela? perguntou com dor.
Ele tentou contar toscamente, não sabia como dizer.
O ônibus da excursão subia lentamente a serra. Ele, um dos garotos no meio da garotada em algazarra, deixava a brisa fresca bater-lhe no rosto e entrar-lhe pelos cabelos com dedos longos, finos e sem peso como os de uma mãe. Ficar às vezes quieto, sem quase pensar, e apenas sentir – era tão bom. A concentração no sentir era difícil no meio da balbúrdia dos companheiros.
E mesmo a sede começara: brincar com a turma, falar bem alto, mais alto que o barulho do motor, rir, gritar, pensar, sentir, puxa vida! como deixava a garganta seca.
E nem sombra de água. O jeito era juntar saliva, e foi o que fez. Depois de reunida na boca ardente engulia-a lentamente, outra vez e mais outra. Era morna, porém, a saliva, e não tirava a sede. Uma sede enorme maior do que ele próprio, que lhe tomava agora o corpo todo.
A brisa fina, antes tão boa, agora ao sol do meio dia tornara-se quente e árida e ao penetrar pelo nariz secava ainda mais a pouca saliva que pacientemente juntava.
E se fechasse as narinas e respirasse um pouco menos daquele vento de deserto? Tentou por instantes mas logo sufocava. O jeito era mesmo esperar, esperar. Talvez minutos apenas, enquanto sua sede era de anos.
Não sabia como e por que mas agora se sentia mais perto da água, pressentia-a mais próxima, e seus olhos saltavam para fora da janela procurando a estrada, penetrando entre os arbustos, espreitando, farejando.
O instinto animal dentro dele não errara: na curva inesperada da estrada, entre arbustos estava… o chafariz de onde brotava num filete a água sonhada.
O ônibus parou, todos estavam com sede mas ele conseguiu ser o primeiro a chegar ao chafariz de pedra, antes de todos.
De olhos fechados entreabriu os lábios e colou-os ferozmente ao orifício de onde jorrava a água. O primeiro gole fresco desceu, escorrendo pelo peito até a barriga.
Era a vida voltando, e com esta encharcou todo o seu interior arenoso até se saciar. Agora podia abrir os olhos.
Abriu-os e viu bem junto de sua cara dois olhos de estátua fitando-o e viu que era a estátua de uma mulher e que era da boca da mulher que saía a água. Lembrou-se de que realmente ao primeiro gole sentira nos lábios um contato gélido, mais frio do que a água.
E soube então que havia colado sua boca na boca da estátua da mulher de pedra. A vida havia jorrado dessa boca, de uma boca para outra.
Intuitivamente, confuso na sua inocência, sentia intrigado: mas não é de uma mulher que sai o líquido vivificador, o líquido germinador da vida… Olhou a estátua nua.
Ele a havia beijado.
Sofreu um tremor que não se via por fora e que se iniciou bem dentro dele e tomou-lhe o corpo todo estourando pelo rosto em brasa viva.
Deu um passo para trás ou para frente, nem sabia mais o que fazia. Perturbado, atônito, percebeu que uma parte de seu corpo, sempre antes relaxada, estava agora com uma tensão agressiva, e isso nunca lhe tinha acontecido.
Estava de pé, docemente agressivo, sozinho no meio dos outros, de coração batendo fundo, espaçado, sentindo o mundo se transformar. A vida era inteiramente nova, era outra, descoberta com sobressalto. Perplexo, num equilíbrio frágil.
Até que, vinda da profundeza de seu ser, jorrou de uma fonte oculta nele a verdade. Que logo o encheu de susto e logo também de um orgulho antes jamais sentido: ele…
Ele se tornara homem.
Clarice Lispector en “Felicidade Clandestina”

Nos últimos tempos un troll visitou este blog e logo paseou por outro coa mesma cantilena. Claro que o segundo blog era “da mesma póla” ou seica compartían sombra e non pasou nada.
Que queren que lles diga, critíquenme ou non, non me van os trolls. Nin que dicir dos curas [cu (ltu)r(et) as] que sermonean. E a xente con moralina que pretende dar leccións? Para nada. E a que descualifica ad personam sen ton nin son? Pois tampouco me vai. E non esquezamos os linchamentos de pirolas a «poetisas galegas sensibles». Xente que lincha mulleres [non as súas obras: ás mulleres que as fan, ad personam sempre] e logo dirase de si mesmo ou mesma neotransfeminonseiqué. E as pijadas. As pijadas… tampouco me van, hale. Hoxe non me vai nada, que lle vou facer.
Comungar con rodas de muíño, déixoo para as freguesías.
Estíbaliz…Espinosa, decembro 2008


Pero que é isto? Que representa un blog ? Outra burda manobra de popularidade? Como a televisión?
Búscome a min mesma [nesta etapa do personismo en termos de Vicente Verdú, neste episodio da historia con maiúscula?] en cada foto miña que penduro, en cada texto que publico?
Aspiramos a ser a imaxe de marca de nós mesmos? A garantía da nosa propia brand equity?
Para iso é que nos construímos? Era ese o concepto de carisma que Weber aplicaba á autoridade política? O concepto de fotoxenia que lle podería valer a Avedon ou a Almodóvar?
Cando escribía na nenez e na adolescencia matinaba en todo isto?
Non. Sei que nin se me pasaba polas constelacións do cranio que as regras do mundo fosen estas. Que eu tivese que simular ser escritora para selo, que houbese impostar a voz, telefonar, fabricarme unha páxina na rede, saber un pouco de linguaxe html, outro pouco de photoshop, outro pouco de dereitos de reproducción de textos, outro pouco de subvencións [e anda rápida], latricar animadamente con editores e xestores culturais, ir a festas para ser vista, repetirme como un clon de min mesma en cada soporte posible, en cada páxina que me brinda a oportunidade de existir, en cada verso, en cada atmosfera que se me ocorreu por casualidade a min antes que a ninguén para logo ser usurpada
todo eu soa na soidade dun cuarto, dunha ducha, dun auditorio con pantallas xigantes…
O decadente star-system hollywoodense traspasounos algo da súa miseria co seu modus operandi: a sona calcina, pero todos ansían calcinarse como estúpidos. O star-system puña por diante rostros e corpos de actores antes que directores, guións ou efectos especiais [os reclamos de hoxendía]. O star-system funcionaba porque un rostro equivalía a un xeito de ser [«Non son Henry Fonda. Ninguén posúe esa integridade» dicía Henry Fonda] e os actores eran fáciles encarnacións do abstracto, dunha moral, duns soños. A día de hoxe a saturación de rostros do star-system esgana a posibilidade de encarnar nada por moito tempo. De aí que haxa que ser camaleónico. O novo adxectivo da modernidade.
Tamén na literatura e tamén na galega.
Que significaba ser escritora antes de toda esa pegañenta arañeira?
Ser escritora significaba escribir. Escribir cousas marabillosas como a revelación do segredo do cosmos ou terribles como a condena dun cerebro ao haloperidol. Escribir era relatar un momento do universo, íntimo ou global, e facelo perdurable. Escribir era non procurar a estúpida popularidade, a mercantilista, a de son porque me recoñecen senón unha arela moito máis cobizosa e reptante: a posteridade. Non quero que me recoñezan na cola do pan. Non quero que me vexan en todas partes. Non.
Nin sequera creo que lembrarse do meu nome me vaia facer un favor.
Non. Popularidade non. Eu buscaba a posteridade. A posteridade a través de ideas que se me rompían por dentro, de argumentos e teimas nos que se me ía a vida… A posteridade en forma de inxección de vida para outros, un concepto maternal de posteridade, en calquera caso un concepto feminino e como tal maquillado, peiteado e vagamente silueteado. A posteridade matricial. A posteridade matrix: pervivir na memoria dos que me continúen en forma de texto, en forma de idea, en forma da encarnación dunha idea ou dunha serie delas.
Na esfera de vidro da literatura galega e da literatura da galaxia, se é que o confín se amplía, eu aspiraba a encarnar os textos cósmicos, repregados sobre si mesmos para verse a si mesmos, os versos siameses, os que unen pasado neandertal e futuro e os relatos e as novelas biónicos: as criaturas, os espazos de vida… Aspiraba eu a encarnar todo iso antes ca ninguén. Na esfera de vidro da literatura galega. A reflexionar desde a literatura dese estatuto humano que significa non ser único.
E o guión deste espectáculo, ese guión tosco e escrito unha soa vez, todo ese argumento patético de vaidades que albisco, todo ese “quítate, por favor, que teño que poñerme eu”, todo ese “necesito que me vexas”, todo ese “mírame, cómprame, págame” e todo ese “eueueueueu” sóame a iso. A eueueueueueueueu. Un xeito de farfallar. O opio dos vulgares: crer que poderán ser alguén. Crer que o seu nome andará a repetirse cun par de altofalantes chantados un na Antártida e o outro nun glaciar do Ártico cando eles vaian defuntos.
Cando era nena eu escribía o tempo todo para min de non ter que convertirme niso.
Escribir. Ao final, por máis arrevesado que sexa, escribir é isto. E isto tamén.
E isto.
En canto á foto, tamén é unha trampa.

No mundo da ciencia a palabra máis emocionante non é ‘eureka’, senón ‘vaia”
Lido por aí, nunha revista de divulgación científica
Hai unha semana traizoei á miña cidade no delicado momento no que estreaba como anfitriona da Feira de Artes Dixitais Move, da que quedei coas ganas, as moitas ganas; traizoeina porque o domingo conducimos o noso coche rumbo a Vigo, a cidade destartalada, a cidade sen lei, a cidade gabeadora.
Carnívora.
Clausurábase o Art Futura en MARCO.
Alí fomos.
Unha vez constatado que o xarope de chocolate dos gofres da rúa Príncipe vai en crise, penetramos no futuro como quen atravesa a porta de pedra dunha prisón.
Chegamos xustiño para nos coar na emisión que me interesaba: cómo non, a titulada Máquinas e Almas. Alguén que ande por aí que me siga dende hai uns anos sabe que me conmove e me aglaia a distorsión semántica á que nos somete a vella linguaxe da máquina, tamén nun eido coma o literario.
A dixitalización invade case todas as formas de expresión, sedúceas cun baile de sete veos, mestúrase con elas intentando salvagardar un chisco de analoxía ou textura, capturar un olor, ollando cara atrás como a muller de Lot… E eu, que entrei na literatura pola porta do cambio de século e cun libro de poemiñas, dedico o meu lecer a procurar xeitos de inxectar esa apertura cósmica, esa escordadura narrativa, en todo canto se me dá por escribir.
Sexa poesía ou non. Sexa bo ou malo. Sexa por encarga ou porque me peta.
Pero andabamos por Vigo, no antigo cárcere que hoxendía alberga MARCO. Alí I. entra nunha das celas da instalación durantes uns minutos; somos perforados pola nada acústica gravada nas paraxes dos crimes contra as mulleres de Ciudad Juárez; hai globos para Y., globos como bálsamos para esquecer, globos que miran ao ceo voltos un ollo irritado. E tenden a el.

Na pequena sala da planta baixa proxectan Máquinas e Almas. Robots que cantan, esculturas de ferrofluído, os espellos de Rozin [podemos falar desta era sen empuñar un espello?] ou os animais das praias de Theo Jansen. Y. asiste a todo iso caladiño, e mesmo atura un par de curtas pop-neuróticas de Satoshi Tomioka. En certo momento comeza a intervir en voz alta no que está vendo e temos que saír.
Unha vez fóra da sala de proxeccións pervagamos polo museo. A exposición temporal do 1º andar é A grande transformación: Arte e Maxia Táctica. Intrígame o nome e subo. Madames Blavastkys levitando, terróns de turba preñados da posibilidade de seren diamante, peneiras de ouro, plantas sobre as que proxectar pensamentos negativos… Matino no moito que ten a ver esa exposición coas ideas que manexaba en Pan [libro de ler e desler], escrito hai 10 anos. A maxia, o ouro, o ovo, mesmo o carbón do que emerxe o diamante… Os textos daquela altura falaban de todo iso, desa posibilidade inxenua da arte e a escrita como maxia. Desa explosión de ilusionismo fumegante baixo a cal se gorece o humano. Da probabilidade de transformar a materia dos pensamentos nun libro, e a quen escribe en algo un chisco máis torpemente inmortal.
Á súa maneira, era un libro sobre a subversión. Ninguén trataba a subversión dende ese enfoque. A subversión polo sexual semellábame xa un campo sementado naquela altura por parte doutras poetas e por escritores/as anteriores a nós. E non digamos a subversión pola linguaxe [roturas sintácticas ou moitas palabrotas e moito coloquial]. Era vangardista de principios de século XX. Era obvio.
Pero a subversión do propio concepto da escrita, da intervención humana no mundo a través dunha páxina? Esa vía presentábaseme moito máis tentadora, máis subrepticia. Máis miña. Con esa inxenuidade de todo libro -como dispositivo o libro é, no fondo, inxenuo: durarei?-.
Pan…pan…pánfila de min.
Na derradeira páxina de Pan… convidaba a queimar o libro unha vez lido, un desafío para comprobar se se trataba dun libro de ler e desler que ao arder bota luces multicolores. Ninguén que eu saiba fixo a proba. Ou se a fixeron, non ma relataron. É unha mágoa que xa non teña onde atopar ese libro, porque se cadra nun San Xoán…
En MARCO tratamos de contemporizar: subo a unha peneira de ouro xigante e xiro concentrándome en transmutar en pebida no río Ouro; I. encerra un minuto nunha especie de foguete psicodélico. Colaboramos coa exposición, deixámonos ultrapasar por ela. Somos cidadáns boíños. Ghiadiños.
E regresamos conducindo pola noite na autoestrada A9. Ese funil para aparicións, repeticións e néboas da mente. Con esa maxia ameazante de todo o veloz. O destinado a pasar.

Hoxe ás 19:00 no Teatro Rosalía de Castro da Coruña, 7 mulleres damos vida aos personaxes do Club da Calceta de Teatro do Morcego, aínda que no meu caso non dou vida exactamente, senón ultravida…
O máis prodixioso de pertencer a unha compañía de teatro un pouco zíngara que percorre Galiza dende marzo e na que conviven 7 mulleres é que, ademais de plasmar unha ficción escrita por María Reimóndez, entretecemos a nosa propia obra de teatro behind the scene. As nosas 7 historias privadas son tamén materia da dramaturxia. Pero esa é outra historia e debe ser contada noutra ocasión…
Estíbaliz…Espinosa, aka A Criatura Mecánica [aka Opia] vén de publicar escolmas persoais en issuu.
http://issuu.com/criaturamecanica
http://issuu.com/criaturamecanica/docs/textos_carbon_feros
http://issuu.com/criaturamecanica/docs/escolma_de_mec_nica_zeleste

Foi no 98, ou quizais no 99.
Non foi por idolatría, cousa que odio por patética, senón por curiosidade. Curiosidade devota, si.
Escribinlle unha carta a Wislawa Szymborska. Busquei unha tradutora polaca e reescribina toda. En polaco. Sentíame tan preto dela, desa octoxenaria, separadas polo grosor dunha ou dúas páxinas… crinme investida de confianzas e dereitos. Enviarlle unha carta entre eles.
Nunca fixera nin volvín facer cousa semellante.
A carta dicía moitas cousas, principalmente que agradecía ter coincidido con ela nesta membrana? supercorda? rebanda? dimensión espazotemporal. Que me gustaba como humana. Que eu visitara Cracovia un ano antes -de xira cun coro- e só pensaba en atoparma pola rúa, na Stare Miasto, botando bafo polo nariz e cun gorro de la grosa. E que a súa poesía ía á contra de todas esas versións e consideracións petardas da poesía. Ese xeito pedante de entender a poesía que xustificara o Contra os poetas do agudo e tamén polaco Gombrowicz. Esas lexítimas e fundadas razóns para aborrecer ou mofarse de semellantes interfectos barra as. Os e as poetas.

A cousa foi que tras mooooito tempo ela respondeume. Contra todo prognóstico. Velaí, voilà a postaliña. Envioume esta encantadora e algo fuxidía criatura pegada nunha cartolina [Ja chce do domu coido que quere dicir algo así como Quero ir a casa] cunhas letras en polaco manuscritas ao dorso. Telefonei á miña tradutora polaca: marchara. Quedei un chisco desconcertada. E agora que? A desconcertarse. Xamais ía saber o que me caligrafou esa muller dende Kraków, probablemente unha mañá logo de apurar o almorzo quentiño, entre miles de cartas de admiradores barra as, con +2º de máxima no exterior, unha cunca cos pousos do café, figuriñas de cerámica absortas nas tesouras que recortan e o fume do cigarro que ascende, mentres a algúns quilómetros o director do seu banco trisca a lingua botándolle un ollo á conta corrente desta mulleriña, na que a partida de cartos do Nobel leva varios meses fosilizada.
Ela alí, pegando ese fósil de dinosauro nunha tarxeta beige, chea de amor e pretecnoloxía. O director do seu banco alí. A miña tradutora polaca seguramente alí. E eu aquí.
A nada máis 3.041 quilómetros, 1 día e 4 horas segundo o Google Maps. En coche.
A súa resposta atravesou voando eses parámetros.
E dende aquela, a postal de marras leva comigo en mudanzas, metida en libros, pendurada en cortizas… sen ter sido descifrada todavía, como un disco cretense en Liñal A.
Hoxe quedei mirando para ela, un xeroglífico cotián ao que non presto demasiada atención. E ocorréuseme pensar que talvez haxa por aí algún Turco Mecánico e boapersoa lendo isto, alguén que posúa os rudimentos precisos para traducir do polaco ao galego.
Es ti?
