A literatura ten a ver -como a clonación e o cancro, como a cultura e a reprodutibilidade técnica- co vello clásico da inmortalidade. Co noso mal gusto sentimental que nos obriga, por xenética, a procurarnos a inmortalidade. Desexarlle o inmorredeiro ao meu eu ou ao noso nós é o mesmo: unha vez que que a postmodernidade empeza a soar a postmortem, o eu postmoderno detonou e revelouse tan falaz e mutante como a propia noción de nación.
É posible que vivamos nunha era cerebral. Que o ritmo do corazón sexa traducido a código neuronal. Que as nosas hormonas dicten as túas ideas. Que o único que queiramos reproducir no mundo sexa un vasto circuíto de dendritas. Que tamén a nosa intelixencia sexa artificial. As cidades acesas na noite como neuronas, o universo a se expander coma o interior dun cranio.
Derivada de todo iso, a obsesión polo xenio, polo impulso, pola obsesión, pola sede da memoria, pola intelixencia. A obsesión pola xeometría que rexe no interior de Grigory Perelman. A obsesión por ese individuo da nosa especie: Grigory Perelman. Pero tamén por moitos outros que son as súas versións populares, domésticas, tragables: Punset, por exemplo.
A obsesión polo xenio, polo xen do xenio, o xen do talento, o xen do talante, o xen da lucidez. O xen en forma de folerpa da lucidez.
O xen en forma de mancha nebulosa do xenio.
O xen en forma de pirámide do talento.
O xen en forma de hélice do talante.
Quizais a nosa [outra máis] obsesión por falar e escribir sobre sexo teña a ver con esta constatación: a evidencia de que a nosa especie decátase, e non sen tristura, de que non é tanto animada [dotada de alma] como cerebral, de que ata a máis presuntamente espontánea pulsión é controlable cun par de electrodos nas tempas, que as hormonas, as píldoras, as glándulas, as químicas, o mapa xenético dos avós, as silenciosas rexións do noso cranio albergan o segredo diso que criamos noso e único. Ata no noso modo de emocionarnos hai algo xenético. Ata a nosa alma é programable con doses xustas de serotonina ou testosterona.
Os nosos nós de paixón tamén son nós de sinapses.
Os nosos nós. Non somos nós.
Incluín unha especie de analoxías cerebrais no último poemario que considero pechado. Por suposto, tamén coa metáfora do cosmos [algo irritante ultimamente nos mentideiros literarios, ben é certo]. Tamén coa metáfora da tinta e da superficie da páxina. Materia escura. Materia gris. Fluído rosa.
Materia escura
Materia gris
Fluído rosa
Substancias desa materia e antimateria coa que se fan os soños.
O truco consiste en comprimir a eternidade para que poida caber, enteira, no espazo temporal dunha vida individual. O dilema formulado por unha vida mortal nun universo inmortal foi finalmente resolto:agora podemos deixar de nos preocupar do eterno sen renunciar a ningunha das marabillas da eternidade.
Emerxer do metro tras horas de aeroporto, avión e túneles e velaí que torsos espidos na herba do Retiro léndose mutuamente a Tolstoi e a Safo [ou talvez a Bernhard e a Preciado], bikinis e panos de scout, voyeurs á sombra, sos cos seus petos, policía voyeur de todo iso, eu voyeur de todos, talvez obxecto do voyeurismo de alguén que non vexo, sempre nos cremos voyeuristas non voyeurandos [?], 30 graos, casetas da feira, unha, dúas, tres, trescentas, tinta, suor e páxinas, Pablo tan contento, de casualidade en casualidade, falamos dun gato, de Burgos, de Satam-aliVE, vemos a Vila-Matas rexuvenecido, S. R., de súpeto no medio dun grupo, presentación erótico-apostólica, o editor malabarea un xogo ao principio do acto e le un texto ad hoc, vese ilusionado co libro, iso é un editor, o seu entusiasmo, o libro é un xoguete, vermello e ollo e negro, os debuxos, marabillosos, algúns dos textos, moi bos, hai escritores que enfocaron o seu texto con tanto humor que me sinto a ler o meu consternada por mo tomar tan a peito, de súpeto o pudor escorréganos polas axilas, milimétrico, de poro a poro, pero todo transcorre con normalidade e algún toque de humor e fallo técnico, o sexy vestido de S., a cordialidade de O., o pelo de C., a dozura de A., os sorrisos, o non saber que dicir, onde dirixir a mirada, un ollo de fechadura viríanos ben, un ollo de fechadura a todos, a cada un, portátil, un dispositivo de invisibilidade, o desexo de ser invisible é o desexo de ser voyeur, lémbrome de Tatami e de Coetzee e de Hal-9000, lémbrome do mozo do primeiro, dos prismáticos, da súa man con cigarro en fiestra, co pulgar rasca na fronte, xunto á cella, agora mesmo estará conxelado nese aceno e fóra a Feira [a 69ª Feira do Libro de Madrid] contonea coma unha avespeira coa súa promesa de redención pola cultura, cos libros que xamais leremos mesmo que nos farían felices, acabarían coa nosa melancolía, coa nosa timidez, coas nosas obsesións inopinadas, coa nosa peluxe nos brazos, libros encapsulados, libros diamantinos, libros hormonados, coa súa dose de intelixencia ou de vulgaridade, listos para ninguén, sexies para ninguén, voando as súas páxinas cara á non-posteridade e a non-reseña, as fotos dos seus autores envellecen na solapa, anti-dorians greys, alguén saca unha carteira, alguén leva cinco exemplares, alguén saliva ante algo, alguén se masturba cara á palabra cultura, cultura nos cabeiros, cultura nas fauces, cultura en hordas, hordas de escritura, Ch.P., alguén se agrede cunha folla, córtase o fino pescozo coa páxina 23, pero todo é normal a ollos dun voyeur, haivos carriños de bebé e sandalias e ollares fuxidíos, non parecen inmutarse a taxa de paro, nin a crise, nin o xuíz Garzón, nin Paquistán nin Urano nin a enerxía escura, todo conxela nunha cámara de embrións, aí estamos, eis aí, confusos e acalorados, con ese libro que nos mira nas mans , un dispositivo que se abre e se pecha, abre e pecha, palpebrexa connosco, ao acto de presentación acode máis xente de público que de autores que lemos, o cal non deixa de ser curioso habendo por aí soltos vila-matas, punsets, marías, escandinavos negros, novos modernos asinando os seus libros, vellas glorias apontoando os seus, vellos modernos e novas glorias a se tatuar mutuamente na herba do Retiro, 30 graos, 400 casetas, cervexa, tinta, suor, diñeiro, ollos de fechadura, páxinas.
[…]
Taxi á casa-leitaría de M. e M. con pintura acrílica nas pálpebras e a camiseta, toda a tarde pintando, Eurovisión, co seu espontáneo que se incrusta no escenario na actuación de España, con que arte sabotou, que detalle o de anicarse, que ritmo para escapar, un, dous, tres pasiños [que evidente falta de ritmo nos gorilas que van por el], que frescor sobre o reseso, que sorriso sentido fronte ao impostado, que ganas de fodelo todo pero con tenrura e bo facer. É difícil seguir impertérrito unha actuación en directo cun espontáneo diante de ti, pero non o é menos sabotar sen perder os papeis. Ninguén semella ter iso en conta.
Logo decatámonos de que se trata dun catalán, de profesión invasor ou intruder ou espontáneo ou jumper. Á marxe das consideracións políticas, de que sexa catalán ou andorrano ou tinerfeño e fágao por isto ou por aquilo, por acabar con qué ou con ónde, por fender que cousa e sen pensar logo en qué ou en cándo ou en quén, cómpre recoñecer que a súa actuación tamén resultou irreprochable. Antes os saboteadores cargábanse o saboteado, estampinábanlleunha machada no cranio, non sei, mostraban a súa forza bruta. Agora a forza deste señor consistiu na súa mera presenza inesperada e o seu sorriso iluso seguindo o ritmo. O inesperado, aínda que cordial, é unha forma de sabotaxe. Sen dúbida porque vivimos nunha era da hipertrofia da seguridade e a organización.
Por iso a espontaneidade, sempre aséptica e no-guión, é un ingrediente exótico aprezado nos nosos días, como a vainilla, da que só catamos o aroma.
A espontaneidade rexe nun marco similar ao da orixinalidade. Cando son reais acálanse, estrangúlanse. Abórtanse. Non nos valen. Non funcionan.
A finais dos 90 coñecín a Ducid, exercendo [el] de arxentino. No Crápula, bar como era de esperar tan crápula coma lóbrego -e probablemente máis palabras esdrúxulas que non se me ocorren-, este suxeito predicábase na nobre arte do monólogo, monólogos na prehistoria do monólogo. Las novias quieren ir a ver al argentino que habla, sinalou unha vez. Termaba dunha Estrella na man. O lugar era un espanto, unha noite dexerguei a silueta dunha cascuda. Tiña o espeluznante encanto dos espantos. Aquel local.
Ducid ocupaba por entón o mesmo nicho ambientocultural que Tim Behrens, pintor inglés, Samuel, debuxante e deseñador coruñés, Branda, pintor herculino, ou Pablo Gallo, pintor burgalés-coruñés, entre outros. Todos parabamos pola Nova Pataca antes de enfiar cara ao Patachim.
Ducid desapareceu un tempo, disque volveu a Bos Aires. Logo reapareceu. Un día contoume que estivera na Patagonia. Que era outro planeta a Patagonia. Ventos siderais. Na. Patagonia. Alguén revelou cousas do seu pasado. Turbias. Sabiamos que Ducid era tan inquieto e elocuente como só pode selo un arxentino, a partes iguais boludo e pelotudo e, como norma vital, argalleiro. É incrible a fe que ten este home nas artes, sempre entendidas por el á maneira clásica, id est: marxinais e lumpen. Nunca verán a Ducid organizando un congreso de nada ou chocando as mans co político de turno. Nunca verán a Ducid embolsándose cartos públicos ou gañando concursos amañados. Nunca verán a Ducid antes das 5 da tarde. Posiblemente, nunca verán a Ducid. Non, Ducid ten unha reputación que manter e unha coherencia artística que alimentar.
Ese foi o primeiro e quizais único tipo de arte literaria que coñecín.
Quen profesan
que a ecuación
traballo=benestar
está vixente
son aqueles
que lle esixirían
sobriedade a Dióxenes
sensatez a Copérnico
puntualidade a Miguel Anxo
currículum a Mozart
boa presenza a Cyrano
o virgo a Xoana de Arco
outorgándolle como remate
o emprego a Felipe II.
Evito o século XIX
[e nen falar do XX]
para demostrar
o que será lóxico no XXII,
aínda que demasiado tarde.
José Luis Ducid, Leche seleccionada. Adicionada de leche en polvo, reconstituida, entera, pasteurizada, homogeneizada, Ed. Tristram, 1996
tradución ao galego de E…E
Ultimamente, Ducid foi visto na presentación do Libro del Voyeur, de Pablo Gallo e editado por Ediciones del Viento, un obxecto de luxo macedónico no que el colabora.
Na presentación non quixo sentar na mesa nin ler o seu texto. Gravou o evento cunha cámara á que pegou un tubo de cartón no obxectivo, de modo que a imaxe ficase encerrada nun círculo de ollo de pechadura, similar aos debuxos de Pablo. Unha especie de voyeurcam. Non sei se patentou o invento, sospeito que non.
Aquí, pensando un intre nos textos e no que quero obter deles. No botín que quero que se obteña deles. Véxome por aí camiñando mal, chamando a berros escordaduras, luxacións sintácticas. A dor de ler iso. O pracer de pensalo.
Hai 6 anos escribín unha cousa, un poema que formou parte da antoloxía de poetas galegos Das sonorosas cordas editada en Madrid en 2005, e posteriormente de Zoommm. Textos biónicos, editado en 2007 en rede e en 2009 en libro [Eds. Xerais]. Titúlase Lista de datos observables: humanos e está un pouco máis abaixo de todo isto. É un poema en frío sobre o desexo, algo así como eses ovos que se fríen en nitróxeno líquido, unha substancia cuxa baixísima temperatura pode producir queimaduras. Daquela intentaba chegar ao desexo humano sen calcinarme en clixés abrasadores e tropicais, senón a través dunha ruta pola Antártida. Con ese fin medio borroso construín este poema como un texto maquinal, anodino, di[vivi]seccionador, ao que inxectei a voz dun dispositivo que nos observa e mestura datos propios e voces alleas, literarias ou non, relacionadas co desexo.
Co desexo masculino.
Case todas as voces escolmadas que aparecen en cursiva no texto e acreditadas ao final nunha nota ao pé son [seica veño decatarme hoxe] masculinas.
Estas semanas matinei no desexo supostamente masculino e no presunto desexo feminino. Matinei. Matinei noutra cousa. Desexei.
Comparo este texto co que colgarei mañá, Cruzo un tipo que me. Este último é posterior e, no entanto, de factura máis clásica. Sonda moi de lonxe o desexo feminino, como outro ao que chamei Perversa [baseado nas famosas fantasías lésbicas de moitas heterosexuais]. Ningún dos tres convénceme dabondo como para non seguir intentándoo [achtung: ameaza].
A verdade é que os tres parécenme lixo.
Un apéndice que lle sobra ao mundo. Arranxámonolas ben sen poesía? De marabilla. Os únicos que non se arranxan ben son os propios poetas.
A poesía é un dildo maltreito que non acaba de poñernos [ou pórnos].
Lista de datos observábeis: humanos
Suxeitos a observación. Fantasean con torturas.
Fas que queira amarrarte a unha cama e beberme unha botella de viño moi de vagar mentres te contemplo
Únicos no reino animal en se preguntar por eles mesmos
Por que teño que reinar?
Únicos en se crer únicos
Hai outros mundos… pero están neste
Tendencia a vertebrar a súa medula en torno a outro dorso
Os meus pezóns toman a forma da túa boca
Tendencia a correr cando chove
Corre. Corre. Corre. Non deixes de correr
Tendencia a autodestruirse por harmonizar co cosmos
Tendencia a repelerse para facerse un sitio
Tendencia a culparse de secas e nebulosas
Graves tentacións de acoplarse aos demais
A miña doce, pequena, lasciva Nora, fixen o que me dixeches, porquiña
Graves tentacións de asimilar i expulsar o mundo mediante palabras
Toda a desdita da miña vida provén das cartas ou da posibilidade de escribilas
Graves tentacións de ser invisibles
de hibridarse
de violarse
de mutarse
de untarse de brea e plumas
de estar aquí agora que xa non están
neste anaco de papel que, con cobiza, estarás lendo
neste outro eu que -qué ironía- posuirás.
Ambición de fabricar vida Ti fuches formado o máis perfectamente posible… Pero non para durar
Suxeitos a observación. Ambición de ser terrestres.
De quedaren para sempre.
De duplicarse coma pingas de auga.
E de chover sobre esta Terra con obscenidade.
Glaciais.
Bastardos.
Escravos de galaxias e de hormonas.
Eles…
Os que me fan dicir isto a min…
Os que me estremecen…
2004
Nota: os textos en cursiva pertencen a I.B., X. C. Mejuto,
P. Éluard, E. E., J. Joyce, F. Kafka,Tyrell en Blade Runner
A masculinidade e a feminidade son como a depresión ou a esquizofrenia, ficcións médicas definidas unicamente de forma retroactiva con respecto á molécula coa que se tratan. A categoría da depresión non existe sen a molécula sintética de serotonina; do mesmo xeito, a masculinidade clínica non existe sen a testosterona sintética.
O PESO DA.
...Estíbaliz Espinosa... palabra ciencia canto 