andamos a voltas na noite e somos consumidos polo lume

O palíndromo latino da entrada anterior [in girum imus nocte ecce et consumimur igni], alén de vello esconxuro de propiedades máxicas ou mesmo alquímicas,  é coñecido como o verso do diaño.

Ata onde eu sei do diaño tamén a el se lle atribúe a inspiración do tritono ou  cuarta aumentada, antes denominada o diabolus in musica. Un intervalo disonante, inestable mentalmente, que hai que pensar antes de emitir coa voz e do que o exemplo máis sinxelo sería o Fa-Si nunha escala de Do maior [proben a entoar en voz alta só as maiúsculas: dorremiFAsollaSI. Velaí]. Moita música contemporánea conténo, de feito coido que é unha das súas especias máis aromáticas. Máis recoñecibles.

Hai uns días mantiven unha conversa con alguén que me revelou certos detalles para min descoñecidos da vida de Shostakóvich. Aseguraba que sempre saía nas fotos con esa complexión discordante e resignada de Buster Keaton con gafas [ou máis ben de Morris, puntualizou] xa que a súa vida na Rusia comunista consistira nunha sucesión de condecoracións e condenas raiando na esquizofrenia. Nas fotos parece pregar: non me poñades unha puta condecoración máis, di o meu amigo. Inmediatamente despois de enxalzala, as autoridades condenaban a súa música por burguesa, formalista, pornográfica, decadente, en definitiva anti-soviética.

Aí percibimos algo interesante: como se sabe que unha música é burguesa?

Sabemos que as tonalidades menores [modo eólico] poden inducir á introspección ou á melancolía, en tanto que as maiores [modo xónico] adoitan ser brillantes, expansivas . A música discorre polos mesmos leitos  do temperamento. Isto é evidente. Venus in furs, da Velvet, é sinuosamente sensual, con perfidia. O In Paradisum, do Requiem de Fauré resulta celestialmente ascendente. Round the bend, de Beck, é un spleen atmosférico, case orbital. E o Fever de La Lupe é pura fase de meseta. A instrumentación, as escalas, os cromatismos condúcennos a certas paraxes ocultas no noso cosmos cranial. Ese poder está reservado á música.

Pero que había na música de Shostakóvich para cualificala de “contrarrevolucionaria”?  A que soa unha revolución? No canto dunha sinfonía en Re menor [grave e devoto. Melancolía feminina], un Fa maior [furioso e arrebatado] tería servido? No canto dun torvo Si bemol menor o clasicote Do maior? Menos timbais? Máis timbais? Asonancias? Consonancias? Atonalidade?

Se recoñecemos intervalos musicais diabólicos e versos satánicos, é dicir, música e semánticas que se aliñan coa espiritualidade do humano, ha de existir música política. Sabemos do poder convocador das marchas, os tambores, as gaitas escocesas, as fanfarrias metaleiras ou os rachóns vocais de Rage against the machine. Mais poderiamos auscultar con precisión cara que orientación política se dirixen? Conservadurismo, corrupción, dereita repulsiva, esquerda trampulleira, subida de impostos, desfeitas sanitarias? Ou ben xestións limpas, vontade de mudar algo, traballo efectivo a prol dun pobo? Hai algo imperceptible nas escalas e nos modos que agocha a maneira de conducirnos no mundo?

De cando tocaba a guitarra, lembro predilección polo o Si, o Fa e o Sol. Eu son logo unha persoa Si maior? Si menor? Fa maior? Sol menor?

A que soo?

As musicalmente cutres campañas políticas… anuncian cutrez de miras? Como de afinado está o mundo político? Pretende ser a Kulturburg un xigantesco e fracasado diapasón?

E os instrumentos empregados? Agochan tendenciosidades nas súas fundas  negras?

O piano é de dereitas e o saxofón de esquerdas? Era por iso que Bill Clinton pretendía tocar o saxofón? Unha frauta é despreocupada e nova? Como é un arpa? Un dos meus instrumentos preferidos. Harpo Marx tocaba a arpa. Se cadra  é patrimonio dos mudos. A arpa. Ningunha campaña política farase con arpas.

Porén,  as caricaturas de Nerón queimando Roma preséntannolo rabuñando unha lira ao tempo que compón un hit.

A Cabalgata das Walkyrias, de Wagner. Aparece en Apocalipse Now. Escoitei a lenda de que os nazis facíana soar na 2ª Guerra mundial para amedrentar aos inimigos  [non acabo de visualizar onde. No cerco de Stalingrado?]. Son as walkyrias de dereitas ou de esquerdas? Valen para reivindicar dereitos de clase ou dereitos de estado de benestar?

Segue a lateralidade a dar conta das complexidades políticas?

Ás veces este recanto do mundo soa un pouco a orquestra que aínda non rematou de se afinar. Estamos expectantes para que comece dunha vez a sinfonía, o concerto, a ópera.  E en Fa sostido maior.

Descanso na ópera Don Giovanni, 2005
Descanso na ópera Don Giovanni, 2005

in girum imus nocte ecce et consumimur igni

dardos a dar

Craváronme uns dardos polas costas. Dous. Un e dous. Agora hei facer eu o mesmo.

Penso. Non me saen 3 dardos. Sáenme máis de 3. Pero debo cinxirme a 3. As regras escrupulosamente din 3 dardos. Non 2 nin 8. 3. As regras tamén din, escrupulosamente, que debo pendurar a foto dos dardos nesta entrada. Pero a min esa foto non me gusta. Non me gusta. Gústame a idea dos dardos pero non a foto que teño que pendurar. Gústame a idea, pero non a totalidade da idea, non todo o ritual que comporta. Naturalmente, teño dardos para dar. Teño dardos para dar e tomar. Visito varios blogs con asiduidade, gústanme moito, admíroos, róubolles cousas, plantéxome [aberración castrapa] ser eles e escribilos eu por un momento. Zelig.

Pero esa foto dos dardos… non me convence. Préstame a idea dos dardos, mesmo me afaga mirarme agora no espello, no espello de esguello, para me ver as costas e albiscar esas dúas marquiñas diminutas, unha en cada omoplata, dos dous dardos que me lanzaron. Íspome, miro no espello da miña habitación que ten unha máscara de gato dun antroido pasado, doume a volta e xiro o pescozo para me ver o lombo. Sempre me gustou o meu lombo porque é de nadadora, anormalmente ancho. Algunha vez nadei ben. Imaxinaba devanceiras miñas, nadando e nadando ata conformar ese lombo que me foi tocar a min nesta vida. Un lombo que me fai crer que son forte, resistente. Un lombo de nadadora, de serea olímpica, de masculina sibila de Miguel Anxo, de balea, de leviathan. E aí están, aí as vexo: as dúas marquiñas dos dardos.

Que afortunada que son.

E agora eu debo lanzar os meus dardos. Tras todo este preámbulo estaredes en ascuas. Foi unha trampa. Tróuxenvos ata aquí para lésedes o do meu lombo e pouco máis. A próxima vez que me vexades e eu me dea a volta ollaredes o meu lombo mitolóxico, lombo de atlante, e falaredes del ás miñas costas. Sen eu sentir nada. E diredes, aí están, os buraquiños dos dardos, daí podemos enganchar unhas poleas e rubir ao universo, daí partirían unhas ás ou unhas escaleiras, por aí poderiamos meter un dedo e chegar ao seu interior visguento e marrón, foron dardos ben útiles, estes.

Os dardos. Vou lanzar 3 dardos.

Blog de Pablo Gallo: por relacionar incestuosamente literatura e debuxo ata o punto de non distinguir cal é qué.

Ovnis e Isoglossas: por desafiar, artefactar, colar, pegar, pendurar [se], convidar, inventar, múltiples personalidades adoptar, ovniar e isoglossar.

Lándoas: por semiotizar, dramatizar, matizar, isomerizar, polimerizar, polemizar, danzar, avanzar, lanzar.

E lanzaría, se non fose xoves e chovese, dardos diferentes porque aquí do que se trata é de linkar, non? pois linkemos como é debido: se fose venres e nevase cravaríallelos con certeza a esa especie de colega mental que non coñezo persoalmente e vive d’O outro lado do espello, a Calidonia e á mamaíña casatlántica. Se fose sábado e ventease lanzaríallelos sen pestanexar a Hotel junto a la vía, Agua del tiempo [que non é exactamente un blog, senón un híbrido haikublog] e Perdiendo mi eje [un clásico que admiro de sempre]; o domingo anubado: daquela fico na cama matinando en medusas, en peixes dardo de lume. Pero axiña volve ser luns con sarabia: francotiro entón a O Cartafol de silencios, O levantador de minas e Fíos invisibles. Se fose martes e tivese caído un meteorito probaría puntería en Das orixes de marzo, Incomunidade [ese blog orxiástico do ximnástico A. A. Miranda], A Regueifa Plataforma;  de ter sido mércores cun arco da vella ensartaría a Cristinha, Roi Buligán e a marabillosa Luna Miguel

E quédanme os Farrapos de Gaita, quédame o Lector Mal-herido, quédanme Beliscos pequenos, Ternura porno, MariBolheras precárias, Hikikomori, O blog dos pelachos, O porto dos escravos, a revelación  de Lidia Bao… e moitos outros. Moitos outros.

The flame and the arrow, 1950
The flame and the arrow, 1950

Isto vai diso. De desparramarse en blogs. Por que so 3? Por que ese texto tediosamente cursi dos valores éticos e nonseiqué? Por que esa horrible foto?

Prefiro a de Dardo Lancaster nesa película que vin 300 veces, xunto có Temible Burlón.

Isto ía de linkar.

Linkemos.

Asaeteémonos.

Sansebastianémonos.

[…]

Ven? Gústame a idea dos dardos, pero non a totalidade da idea. Salteime algunha norma, unha desas normas escrupulosas dos memes que a min me encantaría poder seguir. Pero non son quen. Non pendurei a foto do premio, nin o copicola do texto explicativo. Non me puiden cinxir a 3 dardos só porque hoxe é xoves. E chove. Gústame a idea pero non a totalidade da idea.

Comprenden por que non podo ser política?

de Pierre et Gilles
de Pierre et Gilles

o tenente inexistente

Folerpas que Wilson Bentley fotografou hai 100 anos
Folerpas que Wilson Bentley fotografou hai 100 anos

Por fin atopei de novo esta música. Por fin bucanereina. Por fin segundos prodixiosos.

Existen melodías que levamos incrustadas no código xenético e pasan anos ata que volvemos dar con elas. Cando iso acontece, cando iso acontece, cando iso acontece a pel dásenos a volta, nos nosos miolos, na súa noite perfecta e cranial, un vieiro ramifica e fosforece e por el viaxa un pelegrino diminuto: todo aquilo que fomos.

Non. Todo aquilo que crimos ser. Todo aquilo que cremos ter sido.

[…]

[A historia do Tenente Kizhé ou Kijé, segundo normas de transliteración do ruso, lémbrame ao cosmonauta pantasma de Joan Fontcuberta. Un día hei falar deles, dos dous. Prokofiev sentouse a compór esa partitura aproximadamente en 1933, se cadra no inverno, para a película homónima rusa de 1934]

temporalmente sen nome

tormenta, by Sandra G. Rey
tormenta, by Sandra G. Rey

O día 23 de xaneiro de 2009 era hoxe. Tíñao ante min, detrás ou entre min.

Era un día alerta laranxa. Malia iso, por iso, era un día fermoso.

Na mañá, G. fora ao médico. Díxomo onte. Seino porque iso turbáballe un pouco o ánimo. Eu preguntáralle. Logo, a nosa rutineira conversa telefónica de cotío discorreu polas nosas lecturas. Vila-Matas non lle disgustaba aínda que logo pareceu que si. O exceso de exhibicionismo cultural. Os seus amigos literarios compoñendo unha vida literaria. El agora prestoume o Sebald que lle regalei eu. El regaloume Sebald unha vez, Do natural. Eu regaleille outro, anos despois, Os aneis de Saturno. Falamos de Sebald, entón. Sei que a G. aféctalle a nobreza baixo todas as súas formas. A nobreza desposuída. Durante moito tempo G. elixiu ser un nobre desposuído; alguén que nace con todo e desaparece sen nada.

Unha especie de civilización conformada por un só individuo.

El é sebaldiano, vila-matense, bernhárdico, hikikomori sen tecnoloxía, canettino, borgesco, kafkiaco, nietzschés. Podería dicir que é todo o século XX convertido nunha patoloxía de raíz literaria masculina.

Algo despois desa conversación, tomei un taxi. Fun buscar o meu fillo. Á escola infantil. Ese quefacer, xunto co de organizar festas culturais neoiorquinas, paréceme o colmo do glamour. O taxista era un home entusiasta, falaba e criticaba con entusiasmo. Feliz. Gustoume escoitalo, aínda que iso non debe enganarme e conducirme a crer que amo o xénero humano.

O taxista usou esta expresión deturpada: “a rejatabla”. Eu sorrín. Non porque o pronunciase mal. Non con condescendencia. A condescendencia é unha aberración moral do carácter que trato de extirparme dende hai tempo. Non me importa que a xente fale mal se o fai con entusiasmo e imaxinación. Hai xente que fala tan ben, que escribe tan ben e di cousas tan esvaídas, tan mortas que poderían desfacerse e converter en po dentro do teu cerebro. Enchelo de po. De pos eruditos. O taxista falaba así, “a rejatabla”, e pensei na rella dun arado sulcando frases, ideoloxías, conviccións, facendo tabula rasa de todo iso. Con ese entusiasmo un pouco cego que ás veces se opón á tétrica lucidez.

O taxista falaba, dicía “a rejatabla” e ollábame de esguello. É dicir, non ollaba á estrada pola que, aseguraba, circulaba moito imprudente, moito maleducado. Xente que podería ofender a túa moral aparcando mal. Chegamos a sentirnos ofendidos por un coche mal aparcado.

Sen dúbida, este noroeste peninsular é un pequeno receptáculo de benestar. De benestar paranoico. Iso pensaba eu o día 23 de xaneiro pola mañá, cando era hoxe.

Logo chegou a tarde. A tarde, como a segunda metade de calquera proceso histórico, o imperio asirio, a revolución francesa, os séculos escuros, foi diferente. A tarde partíu en dous o día. O día deixou de ser homoxéneo e dunha peza. “A rejatabla”, partiuno.

[…]

Pola tarde saín traballar como actriz, a unha localidade, B., distante unha hora e media en coche. Durante todo o día o vento deixouse sentir coma un lobo famento. Os telexornais falaban da inminencia de algo, as autoridades civís recomendaban non saír a menos que fose imprescindible.

No coche respírase o fume do teatro. Broméase moito, con enxeño, con malicia, fálase de cartos, de próximas actuacións, nas intervencións insírense fragmentos de textos teatrais, actuais ou pasados – iso é do Ricardo ou da Bailadela?-, coméntase sobre personaxes ficticios, sobre antigos coñecidos doentes, sobre os mellores hoteis e restaurantes das cidades concibidas como prazas de conquista, sobre política, sobre intimidades. Somos mulleres.

Os primeiros refachos dun exército de ventos enmudécennos varios minutos.

Chegamos a B. e argallamos a obra sobre o escenario, 7 mulleres, 2 técnicos e un director. Pensamos que non acudirá ninguén porque a noite palideceu expectativas. O temporal sen nome, alguén chámao polo seu tecnicismo, cicloxénese explosiva. A tormenta perfecta, na xiria dos mariñeiros, esas criaturas do pasado e dos abismos que compoñen o ADN do pobo galego.

Ás nove menos dez só hai tres persoas congregadas na porta. Ás nove, unhas corenta. A e cinco comezamos, mozas.

Os meus primeiros quince minutos transcorren en escea. Boa parte da representación pásoa en camarinos, pintándome as unllas de cor crema de leite, lendo, matinando en cousas que escribir, títulos, temas, tirando fotos aburridas e interminables. Aventúrome a mercar bebida ou comida a unha desas solitarias máquinas expendedoras dun dos corredores do auditorio. O meu personaxe reside teóricamente no trasmundo, e eu mesma parezo unha estantiga que, por un momento, imaxina camiñar por unha nave desolada, pantasmal, asediada por vendavais futuros. Que fago aquí comprando un kit-kat? [coñezo un blogueiro que decidiu poñer todos os nomes comerciais ao revés, así ao seu iPod chámao doPi] Que fago aquí, nesta praia do fin dos tempos, comprando un tak-tik?

Regreso ao camerino a modo, aspirando o temporal. Fosas abisais. Fosas nasais en alerta. Chama a miña nai, exercendo a súa profesión de nai: Ficade a durmir, nena, non volvades. Recibo mensaxes dun amigo que me aconsella o mesmo.

Dúas compañeiras descen agora a escaleira de caracol de madeira, cara aos camarinos, procedentes do escenario. Míranme cunha lene ansiedade coma se fose eu unha estación meteorolóxica. Falamos da posibilidade de non regresar, de quedarnos a durmir, de chamar a protección civil. Falamos de morrernos. Nas conversas de teatro fálase de morrer moitas veces, seica o teatro empezou sendo un asomarse a un abismo temporal, un escenario como un acantilado. De feito, a día de hoxe, como profesión antiga que é, case arcaica, case de museo, o teatro entraña certa perigosidade, tramoias, poleas, grellas de focos, pequenos barrancos en bambalinas, pequenas amnesias repentinas antes de saír, lonxe da escea acesa onde todo é orde, sucesión de feitos, cronoloxías, xenealoxías, preguntas e réplicas, desenlaces. Como o seu oposto binario, o fondo do teatro é o tártaro e o caos. É unha profesión en rexeneradora extinción e, como todo o antigo, xera certa fascinación, certo esplendor dourado no ollo de quen o observa.

by Zena Holloway
by Zena Holloway

Así que a orde prosegue arriba, no proscenio, onde se enfían os monólogos cun fío suavísimo de araña mentres abaixo morremos de indecisión, mesamos o pelo real, alguén desmaquilla con malhumor, alguén fuma o seu non saber que facer.

Talvez imaxinamos remuíños na autoestrada, remuíños na autoestrada de madrugada, vórtices onde se perderían as nosas voces novas e vellas, os nosos matices de personaxes, todos os nosos discursos perante audiencias futuras e os nosos besbellos en orellas doentes e queridas como caramuxas. A autoestrada transfigurou nun monstro das profundidades, quizais proceda do cretácico, talvez non nos devolva á nosa casa senón ao noso terror ancestral, ao noso código xenético. E se a autoestrada nos desintegra en moléculas sen motivos, en virus á procura de novas vítimas vivas, en calcetíns fríos, en galaxias extintas dentro de belos cráneos?

Dígolles que case tomei a decisión -cústame tomar decisións, son por iso unha persoa lenta, atartarugada, torturada- de non viaxar, de ficar.

Case están convencidas.

A obra finaliza entre aplausos indecisos tamén. Hai pouca xente hoxe. Temos frío e ganas de amor e sopa. Baixamos a cambiarnos, a poñernos as nosas roupas. Hai certa discusión, alguén grita un pouco, alguén sae a fumar un cigarro e entra coa decisión de quedarse. Outra vez fálase da morte. Hai alguén que aínda non sabe nada. Que din as nosas parellas, os nosos familiares, os amigos? O peor aínda está por vir. A borrasca, a tormenta sen nome, perfecta por iso, danza extasiada cara ao norte e entre as doce e as tres da mañá espéranse os maiores desperfectos, o perigo máximo.

Son as once e vinte.

Falamos no vestíbulo do auditorio. A xente marchou, envolveu as súas boas impresións nos seus abrigos neutros e foise. As árbores, non. No vestíbulo, a xigantesca escultura negra dun sapoconcho mariño contémplanos, pendurada da parede. É un aviso? Un designio? Neste lugar do mundo é imposible non pensar nos mariños. A flota está amarrada. Alerta vermella no mar.

[…]

Cada certo tempo, neste lugar do mundo onde o mar foi significante e significado, acontecen cousas que nos obrigan a miralo de novo. O Mar Egeo ou o Prestige, os mariñeiros perdidos, Ramón Cambeiro tres veces nacido, barcos con nomes afundidos La Isla, Centauro I, O Bahía, Río Bouzós, Ferralemes, os máis de 300 barcos naufragados na historia da nosa costa, o Nautilus de Nemo baixo Vigo, Lugrís, os percebeiros, o mítico Gran Sol [ou gran linguado, grand sole]… o océano perdeu a condición de protagonista principal desta obra e por veces arrebólanos longos soliloquios.

O meu soño recorrente é o tsunami que arrasa a miña cidade. Coido que isto o dixen xa nalgures.

holloway2
by Zena Holloway

[…]

Decidimos quedarnos. Quedarnos en B. Ás veces son bos os plans B. A noite bourea e durante a cea decide deixarnos ás escuras palicando das nosas sombras privadas. Chegamos de milagre ao hotel, envurulladas en tebras e bufandas.

Unha vez alí, un home moi antigo prepáranos sete candeleiros de botellas de cervexa para alumear medievalmente as nosas habitacións. Subimos proxectando esas sombras exaltadas que, seguro, enxendraron no seu momento a literatura gótica toda: ao amor e ao terror das lámpadas de aceite. Fálase de Poe estes días, vexo o seu rostro disconforme, coa fronte anormalmente ancha, en moitas publicacións. A manga do meu abrigo verde mánchase con cera de vela. Poe tíñalle medo á escuridade. Na habitación o confort é invisible. Só se apalpa na planta dos pés, en forma de moqueta espero que limpa.

Coloco a vela sobre a mesiña. Íspome. Gárdome a durmir. Antes leo e escribo frases que tremen o mesmo que as sombras, os sinais de tráfico e os eucaliptos australianos e piñeiros americanos ao longo de toda a autoestrada que nos separa do noso punto A.

O punto B, ás escuras, respira adormecido.

Sopro a vela. Boto convenientemente de menos aos meus. Dúrmome enroscada. O vento prosegue, esta vez si “a rajatabla”, a machada, un traballo arcaico axudado pola choiva e o enfrontamento térmico de masas de aire.

Dúrmome temporalmente sen nome, sen casa, sen luz e sen familia. E neste pequeno exilio de xoguete boto de menos a mañá, a outra metade deste día agora en alerta vermella, e escribo estas liñas para que sexa outro o ciclón que as leve.

[…]

Érgome un pouco antes de que amenza e, por sorte porque non tiña chisqueiro, volveu a luz. Dúchome longo. Algunhas compañeiras xa len a prensa no vestíbulo e, unha vez todas xuntas coma ovelliñas, imos almorzar. Rímonos da noite inesperada, para o anecdotario. Para contar aos netos, dise en ocasións como esta. Coma se aos nosos netos lles fose interesar o máis mínimo. Todo ten un aire amigable, de armisticio co clima.

Na viaxe de volta en coche por un momento lembrámosme a xenerais contemplando desde as súas cabalgaduras os restos mortais dun inmenso campo de batalla, farrapos de sinais, árbores mutiladas e postas con coidado a carón da vía, arbustos que se despediron da terra e voaron moitos metros, vaticanas raiolas por entre as nubes, teatralmente colocadiñas aí para facernos pensar nas grandezas celestes e trabucarnos sobre a súa orixe.

Somos xenerais paseando unha tregua.

Miramos alternativamente a un lado e a outro da estrada. Penso nas batallas que, con toda probabilidade, libráronse baixo estes campos. Aquí onde agora unha árbore languidece decapitada, algún home guindouse hai moitos séculos. É un pensamento masculino, dígome. Porque as mulleres libraron outras batallas nestes campos estremecidos que hoxe espreguizan tan tranquilos, un pouco desconxuntados, mais tranquilos; imaxínome raparigas que, atravesando un campo calquera camiño á súa casa, foron violadas. Unha batalla silandeira a ras de herba. Lembro unha canción dunha cantante venezolana que escoitei este verán coa avoa Borges, La embarazada del viento, na que se narra con humor o caso dunha muller que di que deitou a durmir e ergueu preñada dun mal vento. A capciosa nai intenta sacar o parecido, mais resulta que o neno ten o nariz dun e as fazulas doutro e as manazas do de máis alá, co cal o máis útil é concluír que verdadeiramente se trata do fillo dun ventarrón.

Tamén os supersticiosos lexionarios romanos temían estes lugares nos que as eguas eran fecundadas polo vento e daban a luz cabalos salvaxes.

[…]

Hai dous anos, en outubro, eu desfacía na madrugada o mesmo traxecto de B. a A. tras unha actuación musical no mesmo auditorio. A noite era puro vento e pura choiva.

Dúas semanas despois, no cuarto de baño da miña casa de entón, un rosa intenso nun pau de plástico revelábame embarazada.

[…]

Os romanos tíñanlle medo a este lugar. Coido que antes dos primeiros poboadores, os que encheron de petróglifos o granito e o seixo, antes dos soldados que temían pasar o río Limia e esquecer, antes dos suevos e a raíña Lupa, antes das Casitérides, antes de, antes, aquí só había bestas paridas polo vento. O vento é o noso habitante máis antigo. Xa dixen iso noutro lugar. A nosa viaxe de volta non foi daquela co ollar dos xenerais ao día seguinte ao examinaren os despoxos da guerra. Foi co ollar curioso, o ollar contemplado, dos que reciben a súa dose periódica de visita de devanceiros barullentos e algo ciclópeos.

Temporalmente quedámonos sen nome para todos eles e chamámolos, con certo fervor, temporais.

Hungarian peasant dances, Béla Bártok

drake

saturn_by_tiberius47
Saturn by Tiberius47

Existe unha ecuación, a ecuación de Drake, desenvolvida para calcular a probabilidade de civilizacións con vida intelixente que poidese haber no universo.

Nunca oín falar de unha que calculase esa probabilidade aplicada ás da Terra.

Nunca oín de unha que calculase a probabilidade de vida melancólica ou nostálxica no universo.

Nunca oín de unha que calculase a probabilidade de atopar vida minimamente parecida ou cordial á nosa.

Nunca oín de unha que calculase a probabilidade de que neste intre algunha estraña forma de vida extraterrestre se atope calculando unha ecuación na que se pregunte por nós.

Alguén se pregunta por nós?

Somos morosos dalgún extraterrestre? Non. Daquela ninguén se preguntará por nós.

Así de saturnino é o noso xeito de ficar sos.

Gustav Holst expresouno así.

or-occ

Dúas das películas de animación dos últimos anos [se exceptuamos a marabillosísima A Princesa Mononoke e Wall-E] que considero máis redondiñas en canto a síntese entre argumento e realización técnica veñen de máisoumenos Francia e tocan o tema Oriente-Occidente, integración e desintegración: Persépolis [2007], da debuxante iraní Marjane Satrapi [obvia descendente de sátrapas persas?] e Azur e Asmar [2006] , de Michel Ocelot.

[Isto non é un blog de cine nin eu permítome  ese luxo de actuar/performar como crítica de cine, mesmo que sexa no meu blog e moita xente que busque esas películas en google vaia caer desafortunadamente aquí. Velaquí  derramo, desparramo mellor, simples reflexións sen rigor, sen vimbios de crítica, por mero coñecemento de causa. Falo de películas que vin hai un tempo e que foron estreadas hai moitos meses xa. Só quero lembrarme a min mesma canto nos anima a animación]

Fotograma de Persépolis
Fotograma de Persépolis

A primeira das películas é a autobiografía dunha nena e posterior adolescente no Irán dos anos 70/80 que emerxe a duras penas do fundamentalismo. Coñecín Persépolis primeiro polo cómic. E, malia admirar a sinxeleza do debuxo e a historia desa rapaza, ás veces cun punto Mafalda, non podía deixar de sentir unha punzada de triste curiosidade ao comprobar que a súa única opción de rebeldía consistía en mercar discos punks británicos e vir a estudar é vella Europa. É dicir, dalgún xeito, desiranizarse. Por suposto, a situación dunha chamémoslle intelligentsia baixo un réxime dictatorial ha ser penosa e humillante. A familia de Satrapi é culta, intelectual, antiga. Mais comprendo que a occidentalización como medida única para paliar os seus problemas políticos e sociais internos ha resultar alporizante para o Oriente.

Coido que nese bambán divírtese boa parte da xeopolítica actual. Intervir para introducir papanoeis en Damasco ou Teherán? A perspectiva resulta reducionista, polarizada.

“]azrasnrimag5mp3
fotograma de Azur e Asmar

Azur e Asmar é un conto de fadas oriente-occidente tratado como unha delicia visual. Con certeza moitos criticarían o seu cheiro a politicamente correcto, o tema da integración do inmigrante, o do oriente fabuloso. Con todo, está tratado dun xeito tan elegante e pouco maniqueo que en ningún momento decae cara o almibrado boísmos-malísmos marca das casas Disney ou Dreamworks. Sen o movemento hiperperfecto do cine 3D estadounidense actual  [a ese respecto é moi elocuente un libro de Lev Mánovich,  El lenguaje de los nuevos medios de comunicación no que explica o paradoxo técnico das imaxes 3D que chegan a ser máis perfectas ca realidade, de modo que os propios deseñadores optan por verosimilizalas, invento palabro, estropeándoas un chisco], esta película desprega uns decorados, un delirium tremens cromático e unha sensación de figuras planas e xeométricas con reminiscencias a teatro de sombras, que me devolveu a sensación dunha maxia perdida. Persiste certa maxia no mundo plano. Azur e Asmar tívome algo de Escher, as criaturas son máis mecánicas que humanas, a súa beleza é glacial, como debe, aparecen artiluxios, observatorios, patios de palacios árabes, adiviñas, fadas, trampas, animais prodixiosos… Todo en función dos dous eixos temáticos para min principais: a fantasía e a simetría. A fantasía goberna aos personaxes. A simetría goberna o argumento e a plasticidade visual.

Dalgún modo, Azur e Asmar fala das contradiccións, dos enfrontamentos e, derivados deles, dos paradoxos. Do inesperado. O título copulativo [Azur e Asmar] pode conducir a erro: vendo a película, Azur contra Asmar tamén resultaría crible durante os primeiros 40 ou 50 minutos de film. O cal  convídanos a reflexionar sobre a condición de estranxeiro e de estraño: os dous personaxes principais son estranxeiros, primeiro un e logo outro. E os dous tiran adiante como tales.

Unha das escenas preferidas: cando Azur toma unha brebaxe que lle concede o don de comprender aos animais, non acontece que os espectadores escoitemos falar en castelán ao león, como agardamos, senón que o que escoitamos é ruxir a Azur na lingua dos leóns. E el quen se adapta a esa lingua, quen concede, como humano, falar a lingua das bestas, e non do revés. Dun xeito análogo, nas partes do film que transcorren nalgún país do Magreb, a lingua é a orixinal e non se subtitula. Escoitamos falar [supoño que alxeriano, non o identifico con exactitude] longos parlamentos noutro idioma e comprendemos ou intuimos o que se di.

Os debuxos animados. Ese curioso fenómeno dunha sociedade neoténica que necesita criaturas falsas, animadas con alma artificial, unha prótese que xustifica a nosa determinación biolóxica de non rematar de medrar nunca.

sistemas autoinmunes

A conversa máis ou menos transcorre así:

-Ola, bo día. Pode pasarme con intervención?

-Si, de parte de quen, por favor?

– Chámome Estíbaliz. Estíbaliz Espinosa

– O motivo da chamada?

– Quero saber en que estado do trámite se atopa unha factura dun concerto que dei hai 5 meses

– Agarda, creo que o encargado non está [soa un Mozart monofónico e periclitado para retrasados mentais, supostamente porque a música amansa ás feras. Acontece que a música feita por retrasados mentais, enardéceas]. Efectivamente, saíu

– E…mm.. non hai ninguén no departamento?

– Non

– E ben?!

– Chama dentro de 15 minutiños, por fav…

A escena pode [e debe] repetirse con diversas variantes a intervalos de 15 minutos, 15 días e, se nos relaxamos e todos nos poñemos un pouco hiperbólicos, 15 anos e 15 eóns.

O que acabo de transcribir é o protocolo necesario e absoluto neste país [=Galiza] para cobrar calquera cantidade relacionada con algún evento cultural municipal antes de que pasen 6 meses. O que acabo de describir é vergoñento e inadmisible. O que acabo de describir é a bunkerización dos xestores de cartos públicos para evitar seren presionados cara a unha xestión xusta, limpa e puntual.

Todos colaboran nesa trama sucia de trapos permanentemente por lavar, de residuos tóxicos que temos que comernos os que algunha vez traballamos para eles. Todos. Dende os técnicos de cultura que non saben nada porque iso é cousa de intervención, ata os interventores que me choran [isto é verídico] que me entenden [todos me entenden] pero que a culpa é do sistema, que é así.

O sistema. A invención máis audaz, despois do nazismo, para expiar as culpas todas de todo o occidente de benestar. O sistema, que é así.

Traballo para distintas entidades culturais dende hai máis de 10 anos: traballei como contacontos en campañas de lectura da Xunta, fago recitais e obradoiros como escritora or whatever, dei charlas e conferencias, actuei como cantante cun grupo de jazz, cun octeto vocal, con compañías de teatro… Para entidades tanto públicas como privadas e, dentro das públicas, para calquera dos 3 supraorganismos, calquera das 3 grandes tetas que pairan cupulescamente xeodesicamente sobre nós: Estado, Autonomía, Municipio.

Das 3, a besta negra nos pagamentos é, con diferenza, a terceira. Nin un só concello dos moitísimos cos que traballei neste país [=Galiza] pagoume antes de 3 meses. Mentira, lembro un. Só un. Oleiros.  Foi o único concello que me pagou dentro do prazo normal dos 30 días.

Houbo outro, a Pobra do Caramiñal, que tardou 2 anos e unhas 30 chamadas en pagarnos. Por un contacontos. Do 8 de marzo de 2000, día da muller traballadora. Érase aquela unha ironía tan ben broslada. As mulleres traballadoras que traballan ese día por amor á arte, parnasianas as mulleres traballadoras. Cheguei a falar co tenente de alcalde: Bos días, son a muller traballadora que resulta que tamén era cobradora.

Daquela facía moitos xogos de palabras.

Iso si, en cando mentas ao alcalde os cobros axilízanse. Pero para iso tes que botar bile, tes que escoitar moitos É que eu enténdote pero, moitos sospeitosos cortes de chamada, moita música para midisubnormais, moita pregunta capciosa de funcionaria listilla O motivo da chamada?, e tes que intentar vía meditación hindú que todo iso non derive nun cancro no teu organismo.

Todo para cobrar cantidades que xamais sobrepasan os 2oo euros. É miserable e, se non fose porque evito o tabaco e a humillación por parte de xentes miserables, sería tamén humillante.

Ao longo destes máis de 10 anos traballaría con máis de 100 concellos. Un 1%, segundo a miña estatística subxectiva e persoal [coma todas], un 1% dos concellos deste país [=Galiza] paga o que debe cando debe  ás persoas que traballan para eles.

Se falan vostedes con xente que se dedica á música, ao teatro, ás artes plásticas, á literatura,  á retroescavación ou, imaxino, a calquera actividade que requira un concello dado para o lecer dos seus cidadáns o para calquera outra finalidade [didáctica, arquitectónica, floral, oquesexa], toda esa xente poderá contarlles anécdotas que mesturan indignación coa besta temible do estado de benestar, resignación:

8 meses? Aínda menos mal, muller, que eu do concello de F. aínda non cobrei unha función de hai 6 anos

Coido que a S. nunca lle pagaron o mural que pintou no concello de C.

Fixen 15 chamadas para cobrar 60 euros.

Esquécete de cobrar iso ata dentro de como mínimo, 1 ano. O. éche así. Paga fatal.

Transcorreron 15 minutos dende que empecei a escribir esta entrada aquí. Vou chamar ao concello de S. Desculpen.

A conversa máis ou menos transcorre así:

-Ola, bo día. Pode pasarme con A. B.?

-Si, de parte de quen por favor?

– Son Estíbaliz Espinosa

– O motivo da chamada?

– Quero felicitarlle o novo ano

[Agora a música xa non soa. Un elocuente silencio que se prolonga un minuto, dous, tres, catro, cinco… A chamada córtase]

A resignación: vivimos nun estado de benestar, privilexiado, recibimos subvencións, pagamentos extraordinarios, cestas de Nadal [agás nas crises], as rúas e avenidas ilumínanse para nós, as portas automáticas abren co noso halo [agás que sexamos un vampiro, ou alguén moi pérfido. Unha vez coñecín a unha muller sen halo que non era quen de entrar en  establecemento ningún xa que as portas automáticas non se lle… en fin. É outra historia], hai festas con pregón, garantías mínimas, cámaras de seguridade, cabalgatas, fontes e pontes luminosas, leis de protección forestal, solares recalificados, prestacións, pazos restaurados, parques moi eólicos, letras recurtadas co nome da cidade e os seus emblemas en parterres visibles… Hai de todo e en abundancia para todos cada día de cada ano ata o fin do teu futuro. Non quererás por riba de todo iso, cobrar á primeira de cambio por un traballo que fixeches. Abondo fan con chamarte por teléfono e poñer o teu nome nun xornal o día da actuación. Abondo fan con ter a intención de pagarte dentro dos límites cronolóxicos desta glaciación. Abondo fan con non dilapidar ese cartos que son de todos [de todos, ou crías que eran teus?] en opíparas casas e en confortables ceas de tixolo.

Dabondo fan con manter a túa factura intacta baixo unha montaña intacta de facturas.

Chamo de novo.

A conversa máis ou menos transcorre así:

-Ola, bo día. Pode pasarme con intervención?

-Si, de parte de quen por f avor?

– Son Estíbaliz Espinosa

[Pásanme]

– Ola, bos días

– Ola, boas, chamo porque quero saber en que estado do trámite se atopa unha factura dun concerto que dei hai 5 meses no voso concello e cando poderei cobrala

[Despois dunha serie de datos que lle facilito]

– Ai, esa factura non chegou aínda, debe de andar pola oficina orzamentaria

[Debe de andar por… como se fose un siberiano facendo turismo polo Caribe, demorándose en cada illa, en cada illote, en cada caio… á caloriña voluptuosa da burocracia lentamente enguedellada en si mesma, no benestar de si mesma, no estado de benestar que somos todos…]

– Oficina orzamentaria? Que é iso?

– Pois mira, unha oficina [bravo!] pola que pasan as facturas no proceso do trámite [un pretexto buro-espacial para pagar 3 ou 4 soldos máis]

– Podes darme o número desa oficina, por favor?

– Chama a centraliña, aí xa che pasan

O xogo sempre é así. O rato e o gato. Correquetepillo. Un dous, tres, escondite inglés. A ver quen cansa primeiro. Stop! Póquer de damas. Póquer de alcaldes. Escaleira de cor. Escaleira de Escher. Gato e rato outra vez. Tom e Jerry. Raña e proe. Gato de Cheshire. Gato de Schrödinger. Existe a factura? Que factura? Que concerto? Que relatorio? Iso é cousa de cultura. Iso é cousa da técnico. Iso é cousa de Manuel, o tesoureiro, que está de baixa cunha catarreira e non vén ata dentro de 12 días. Iso é cousa do sistema. De que sistema? Do sistema solar? Do sistema de calefacción? Do sistema capitalista?

Do noso sistema nervioso.

Todo iso é cousa do noso sistema nervioso. Os despropósitos viven da nosa ciática, cada atraso aliméntase da nosa medula transparente, do noso párkinson á hora de chamar por teléfono a un moroso que é unha institución pública, os edificios de usos múltiples tamén xeran escleroses múltiples, a música perpetrada por un midi monofónico aumenta a probabilidade dunha meninxite… E todo así.

Un eterno vivir nun sistema que está afeito a limitar os seus esforzos. Un sistema que está afeito a tratar a cada cidadán como a un solicitante de subvencións. Un sistema que é a mellor escusa de si mesmo.

Un sistema nervioso central que se volve contra o individuo. Unha enfermidade autoinmune.

Iso é un concello que senta pracidamente sobre facturas sen pagar. Iso é o 90% dos concellos deste país [=Galiza].

Facturas sen pagar. Farturas sen pagar. Enfermidades autoinmunes. Oficinas orzamentarias. Midimozarts. Deixadez. Estupidez. Sistematicidade.

casa de citas XVI

ingres_paolo-and-francesca21
By Ingres Paolo and Francesca

I read, and I read by reading books and writing at the same time. It makes me a bad reader, but a great dreamer. And so I stitch and dream together other people’s words and my own […]

Jenny Hval, Rockettothesky

Unha fraga de fieitos pode resultar tan evocadora como a retina de Buckminster Fuller.

Unhas palabras perdidas nun myspace poden ser tan citables como Oscar Wilde, Ortega y Gasset e Nexus-6  xuntos.

sedimentos

Espertei con Y na cama. Estivemos xogando moito tempo, toda unha infancia, baixo as sabas. Trato de visualizar de que xeito se configurará toda esa alegría na súa memoria. Antes dos 3 anos as memorias son plancton  difuso arquivado ao chou nas gavetas do laboratorio cerebral das sensacións. Hai gavetas de sensacións? Son fragmentarias? Non sei se isto é cientificamente así.

A miña escola infantil ás veces é unha vaga sensación no pelo ou na gorxa. Nos músculos que por entón eran pequenos pistóns.Seguir lendo “sedimentos”